Türk Ceza Kanununda Yağma (Gasp) Suçu: Nitelikli Halleri, Etkin Pişmanlık ve Avukatın Rolü

Türk Ceza Kanununda Yağma (Gasp) Suçu: Nitelikli Halleri, Etkin Pişmanlık ve Avukatın Rolü

Giriş Yağma suçu, cebir veya tehdit kullanarak bir başkasının malını almak suretiyle işlenen bir suç olup, halk arasında "gasp" olarak da bilinmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 148. ve devamı maddelerinde düzenlenen yağma suçu, hem malvarlığına hem de kişilere karşı işlenen suçlar kapsamında değerlendirilmektedir. Suçun işleniş biçimi, kullanılan cebir veya tehdidin boyutu ve mağdurun durumu, cezai yaptırımı doğrudan etkilemektedir. Ayrıca, failin suç sonrası pişmanlık göstermesi halinde etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilmektedir (Eren, 2021: 312). Bu makalede, yağma suçunun temel unsurları, nitelikli halleri, etkin pişmanlık hükümleri ve ceza yargılamasında avukatın rolü ele alınacaktır.

1. Yağma Suçunun Temel Unsurları Yağma suçu, TCK m. 148’de temel şekliyle şu şekilde düzenlenmiştir:

• "Bir başkasının taşınır malını, kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla, cebir veya tehdit kullanarak alan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."

Bu suçun oluşabilmesi için;

• Fail: Suçu işleyen kişi herhangi biri olabilir.

• Mağdur: Malın sahibi veya zilyedi olan kişi.

• Konu: Taşınır bir malın cebir veya tehdit ile alınması.

• Cebir veya Tehdit: Mağdurun rızasının cebir veya tehdit ile ortadan kaldırılması gerekmektedir (Yılmaz, 2020: 345).

Yağma suçu, yalnızca malın alınması değil, mağdura yönelik tehdit veya fiziksel zorlamayı da içeren bir suç olduğundan, ceza yaptırımı hırsızlık suçuna kıyasla daha ağırdır.

2. Yağma Suçunun Nitelikli Halleri TCK m. 149’da, yağma suçunun daha ağır cezalarla cezalandırılmasını gerektiren nitelikli halleri belirtilmiştir:

2.1 Silahla İşlenmesi (TCK m. 149/1-a)

Suçun silah kullanılarak işlenmesi durumunda, failin mağdur üzerinde yarattığı korku ve tehdit unsuru daha ağır değerlendirilir. Silah, yalnızca ateşli silahlarla sınırlı olmayıp, bıçak, demir çubuk gibi saldırı amaçlı kullanılabilecek her türlü araç kapsamına girmektedir (Kuru, 2021: 268).

2.2 Birden Fazla Kişi ile İşlenmesi (TCK m. 149/1-b)

Yağma suçunun birden fazla kişi tarafından işlenmesi durumunda mağdurun direnme olasılığı azalır ve suçu işleyenlerin güç dengesi lehlerine değişir. Bu nedenle, birden fazla kişiyle işlenen yağma suçlarında ceza artırılmaktadır (Eren, 2021: 329).

2.3 Yol Kesmek veya Konutta İşlenmesi (TCK m. 149/1-c)

Yağma suçunun, yol kesmek suretiyle veya bir konutta işlenmesi durumunda ceza artırılmaktadır. Özellikle, yol keserek yapılan gasp olayları toplumda ciddi korku yaratmakta ve mağdurların savunma hakkı kısıtlanmaktadır (Yılmaz, 2020: 357).

2.4 Beden veya Ruh Bakımından Kendini Savunamayacak Kişiye Karşı İşlenmesi (TCK m. 149/1-e)

Yaşlı, engelli veya çocuk gibi kendisini savunamayacak kişilere karşı işlenen yağma suçlarında failin ceza sorumluluğu artmaktadır. Bu tür mağdurların korunması, hukuk sisteminin temel önceliklerinden biridir (Ayan, 2022: 192).

3. Etkin Pişmanlık Hükümleri Yağma suçunda etkin pişmanlık hükümleri, failin suç sonrası mağdurun zararını gidermesi veya malı iade etmesi durumunda ceza indirimi sağlamaktadır. TCK m. 168’e göre;

• Suç işlendikten sonra, fakat soruşturma başlamadan önce mağdurun zararı giderilirse, cezada üçte ikiye kadar indirim yapılabilir.

• Soruşturma veya kovuşturma aşamasında zarar giderilirse, cezada yarıya kadar indirim uygulanabilir.

• Mahkûmiyet kararı verilmeden önce zarar tamamen giderilirse, ceza üçte bir oranında azaltılabilir (Yargıtay 6. Ceza Dairesi’nin 2021/3654 E., 2022/1478 K.).

Ancak yağma suçu cebir veya tehdit içeren bir suç olduğundan, etkin pişmanlık hırsızlık suçuna kıyasla daha sınırlı uygulanmaktadır.

4. Yağma Suçunda Avukatın Rolü Yağma suçu ağır bir suç kategorisinde değerlendirildiğinden, sanık veya mağdur açısından avukatın rolü oldukça önemlidir. Avukatın görevleri şunlardır:

• Sanık veya mağdur haklarını korumak: Yargılama sürecinde sanık ve mağdurun haklarının ihlal edilmemesi için hukuki destek sağlar.

• Delil incelemesi yapmak: Olay yerindeki delillerin hukuka uygun toplanıp toplanmadığını değerlendirir.

• Savunma yapmak: Sanık açısından ceza indirimine yönelik savunmalar geliştirir ve haksız yere suçlama yapılmasını engeller (Ayan, 2022: 202).

• Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasını sağlamak: Failin pişmanlık göstermesi halinde, etkin pişmanlık indiriminden yararlanması için hukuki süreçleri yönetir.

Yağma suçunda ceza oranlarının yüksek olması nedeniyle, özellikle sanık açısından avukatın etkili bir savunma yapması büyük önem arz etmektedir.

Kaynakça

• Ayan, M. (2022). Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları.

• Eren, F. (2021). Türk Ceza Hukuku Esasları. Ankara: Yetkin Yayınları.

• Kuru, B. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

• Yılmaz, T. (2020). Ceza Yargılamasında Delil ve Usul. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

• Yargıtay 6. Ceza Dairesi kararları.