TRAFİK KAZASINDAN KAYNAKLANAN DEĞER KAYBI ALACAĞI
1. GİRİŞ Trafik kazaları, maddi ve manevi zararların ortaya çıkmasına sebebiyet veren hukuki olaylardır. Kazaya karışan araçlarda meydana gelen değer kaybı, zarar gören tarafın tazminat hakkına konu olabilmektedir. Bu çalışmada, trafik kazalarından kaynaklanan değer kaybı alacağı, yasal düzenlemeler, yargı kararları ve doktrindeki görüşler ışığında ele alınacaktır.
2. HUKUKİ DAYANAK VE MEVZUAT
2.1. Türk Borçlar Kanunu’na Göre Değer Kaybı 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil sorumluluğuna ilişkin düzenlemeleri gereğince, bir kimsenin kusurlu fiili sonucunda başkasına zarar vermesi durumunda zararın tazmin edilmesi gerekmektedir. Değer kaybı, TBK madde 49 kapsamında tazmin edilmesi gereken maddi zararlar arasında yer almaktadır.
2.2. Karayolları Trafik Kanunu ve İlgili Mevzuat 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda trafik kazalarından doğan zararların tazmini düzenlenmiştir. KTK madde 85, motorlu araç işletenlerin ve araç sahiplerinin kusursuz sorumluluk esasına göre sorumlu tutulacağını belirtmektedir.
2.3. Sigorta Hukuku Açısından Değer Kaybı Sigorta poliçeleri, araç değer kaybının tazmini noktasında önem arz etmektedir. Zorunlu mali sorumluluk sigortası, değer kaybını karşılamamakla birlikte, kasko sigortası poliçelerinde bu zararlar güvence altına alınabilmektedir.
3. DEĞER KAYBI TESPİTİ VE HESAPLAMA KRİTERLERİ
3.1. Değer Kaybı Kavramı Araçların ikinci el piyasa değerlerinde trafik kazası sonrası meydana gelen azalma, değer kaybı olarak adlandırılır. Değer kaybının tespitinde, kazanın niteliği, aracın yaşı, kilometresi ve daha önceki hasar durumu gibi kriterler göz önünde bulundurulur.
3.2. Yargıtay İçtihatları Çerçevesinde Değer Kaybı Hesaplaması Yargıtay, değer kaybı hesaplamalarında aracın piyasa değerine, onarımın aracın değerine olan etkisine ve hasarın boyutuna vurgu yapmaktadır. Özellikle Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, bu konuda içtihatlar geliştirmiştir.
3.3. Sigorta Tahkim Komisyonu Kararları Sigorta Tahkim Komisyonu’nun değer kaybına ilişkin kararları, trafik sigortası kapsamında değerlendirilen taleplerde önemli bir yol gösterici olmaktadır.
4. DEĞER KAYBI ALACAĞI BAŞVURUSU VE SÜRECİ
4.1. Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır? Değer kaybı başvurusu, kazada mağdur olan araç sahibinin sigorta şirketine veya mahkemeye başvurmasıyla gerçekleşir. Başvuru sırasında sunulması gereken belgeler şunlardır:
Trafik kazası tespit tutanağı,
Ekspertiz raporu ve fotoğraflar,
Araç ruhsat fotokopisi,
Onarım faturaları ve servis kayıtları.
4.2. Değer Kaybı Tespit Süreci
Başvuru Aşaması: Sigorta şirketine yapılan başvurular, Sigorta Tahkim Komisyonu’na yönlendirilmeden önce şirket içi incelemeye tabi tutulur.
Ekspertiz ve Bilirkişi İncelemesi: Sigorta şirketi veya mahkeme tarafından atanan bilirkişiler, aracın değer kaybını tespit eder ve rapor hazırlar.
Tazminat Ödemesi veya İtiraz: Sigorta şirketi bilirkişi raporuna uygun olarak ödeme yapar veya başvuruyu reddeder. Reddedilen başvurular için Sigorta Tahkim Komisyonu’na veya yetkili mahkemeye itiraz edilebilir.
5. DEĞER KAYBI ALACAĞI DAVALARI VE UYGULAMASI
5.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme Değer kaybı talebine ilişkin davalar, genel olarak asliye ticaret mahkemelerinde açılmaktadır. Ancak, sigorta şirketlerine karşı açılan davalarda, poliçeye dayalı tazminat taleplerinde tahkim yolu da tercih edilebilmektedir.
5.2. Zamanaşımı Süresi Haksız fiil sorumluluğundan kaynaklanan değer kaybı talepleri, TBK madde 72’ye göre zarar görenin zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl, her hâlükârda 10 yıl içinde talep edilmelidir.
5.3. Bilirkişi İncelemesi ve Raporlama Değer kaybına yönelik davalarda bilirkişi incelemesi yapılmakta olup, bilirkişiler tarafından aracın hasar durumu, onarım kalitesi ve piyasa değeri üzerinden hesaplama yapılmaktadır.
6. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Trafik kazalarından doğan değer kaybı, zarar görenin tazminat hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. Hukuki süreçlerin doğru yürütülmesi adına mevzuata uygun talep ve davaların açılması büyük önem taşımaktadır. Yargı kararları ve bilirkişi raporları, değer kaybı alacağının doğru hesaplanması açısından belirleyici unsurlar arasında yer almaktadır.
KAYNAKÇA
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu
Yargıtay Kararları ve Hukuk Genel Kurulu İçtihatları
Sigorta Hukuku ve Tahkim Mevzuatı
Akademik Makaleler ve Doktrin Görüşleri
4.3. Değer Kaybı Başvuru Dilekçesi Örneği
Tarih: …/…/…
Sigorta Şirketi Adı
Sigorta Şirketi Adresi
Konu: Değer Kaybı Tazminatı Talebi
Sayın Yetkili,
…… plakalı aracım …/…/… tarihinde meydana gelen trafik kazasında zarar görmüştür. Kazaya ilişkin trafik kazası tespit tutanağı ve ekspertiz raporu ekte sunulmaktadır.
Kazaya karışan karşı tarafın kusurlu olması nedeniyle aracımda meydana gelen değer kaybının sigorta poliçesi kapsamında tarafıma ödenmesini talep ediyorum. Başvurum doğrultusunda, değer kaybı tazminatımın hesaplanarak tarafıma ödenmesi hususunda gereğini bilgilerinize arz ederim.
Adı Soyadı
Adres
Telefon
E-posta
Ekler:
Trafik kazası tespit tutanağı
Ekspertiz raporu
Araç ruhsat fotokopisi
Onarım faturaları ve servis kayıtları