TENKİS DAVASI

TENKİS DAVASI

TENKİS DAVASI

1. GİRİŞ

Tenkis davası, mirasbırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarının mirasçılar lehine azaltılmasını sağlayan bir hukuk yoludur. Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 560 ve devamında düzenlenen bu dava, mirasbırakanın tasarruf özgürlüğünü dengeleyen bir mekanizma olarak önem arz etmektedir.

Bu çalışma, tenkis davasının ne olduğunu, kimlerin dava açabileceğini, hangi tasarrufların tenkise tabi olduğunu ve davanın hangi sürelerde ve hangi mahkemelerde açılması gerektiğini incelemektedir. Son olarak, bu davalarda avukatın rolü ele alınacaktır.

2. TENKİS DAVASI NEDİR?

Tenkis davası, mirasbırakanın saklı payı ihlal eden ölüme bağlı tasarruflarının veya sağken yapmış olduğu bağışların mirasçılar lehine azaltılmasını sağlayan bir düzenlemedir. Bu davanın temel amacı, saklı pay sahibi mirasçıların hakkını korumaktır.

Saklı pay, mirasbırakanın tasarruf edemeyeceği, kanunen korunmuş mirasçı haklarını ifade eder (TMK m. 506-507). Tenkis davası, mirasbırakanın bu paylara zarar veren tasarruflarının iptal edilmesini değil, orantılı olarak azaltılmasını sağlar.

3. TENKİS DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

Tenkis davası, saklı pay sahibi mirasçılar tarafından açılabilir. TMK'ya göre saklı pay sahibi olan mirasçılar şunlardır:

• Murisin altsoyu (evlatları, torunları) (TMK m. 506)

• Murisin eşi (TMK m. 506)

• Murisin anne ve babası (TMK m. 506)

Bu davayı mirasbırakanın atanış mirasçıları ya da vasiyet alacaklıları açamaz. Tenkis davası, sadece saklı pay sahibi mirasçıların hakkını korumak amacıyla düzenlenmiştir.

4. HANGİ TASARRUFLAR TENKİSE TABİDİR?

Tenkise tabi olan tasarruflar şunlardır:

• Vasiyetnamelerle Yapılan Bağışlar: Mirasbırakanın, saklı paya zarar verecek şekilde yapmış olduğu vasiyetname ile bağışlar.

• Sağken Yapılan Bağışlar: Mirasbırakanın, yaşarken başka birine malvarlığını devretmesi ve saklı pay sahibi mirasçıların hakkının ihlal edilmesi.

• Muvazaalı İşlemler: Saklı pay sahiplerini zarara uğratmak amacıyla yapılan, ancak görünürde farklı bir hukuki işlem gibi gösterilen bağışlar.

• Mirastan Feragat Sözleşmeleri: Saklı pay sahibi mirasçının zararına olacak şekilde, belirli kişiler lehine yapılan feragat sözleşmeleri.

• Bağışlanmış Malvarlığı Değerleri: Mirasbırakan tarafından ölmeden önce belirli kişilere yapılan aşırı miktarda bağışlar, saklı pay sahibinin hakkını ihlal ediyorsa tenkise tabi tutulur.

5. TENKİS DAVASI NEREDE VE HANGİ SÜRELERDE AÇILMALIDIR?

Tenkis davası, murisin son ikametgâhının bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır.

Dava açma süreleri:

• Tenkis davasının açılma süreleri 1 yıllık ve 10 yıllık zamanaşımı sürelerine tabidir (TMK m. 571).

• Davacı, mirasbırakanın tasarrufunu ve kendi saklı payının ihlal edildiğini öğrenmesinden itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.

• Her halükârda, mirasbırakanın ölümünden itibaren 10 yıl içinde dava açılmalıdır.

6. BU DAVALARDA AVUKATIN ROLÜ

Tenkis davaları, teknik hukuki bilgiyi gerektiren karmaşık davalardır. Avukatın bu davalarda rolü büyüktür:

• Hukuki Değerlendirme Yapmak: Mirasbırakanın tasarrufunun saklı payı ihlal edip etmediğini inceler.

• Dava Sürecini Yönetmek: Asliye hukuk mahkemesinde dökümantasyon, delil sunumu ve hukuki argümanları geliştirir.

• Mirasçıların Haklarını Korur: Saklı payın ihlal edilmesi halinde, mirasçıların hakkını alabilmesi için hukuki destek sunar.

7. SONUÇ

Tenkis davası, mirasbırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarına karşı mirasçıların hakkını koruyan bir mekanizmadır. Dava, belirli süreler içinde asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır. Avukat, bu sürecin hukuka uygun yürütülmesini sağlayarak mirasçıların menfaatlerini korur.

Kaynakça:

• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu.

• Akın, M. (2022). Miras Hukuku ve Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayınları.

• Yargıtay Kararları (Erişim: Lexpera).