KOŞULLU SALIVERME VE DENETİMLİ SERBESTLİK

KOŞULLU SALIVERME VE DENETİMLİ SERBESTLİK

KOŞULLU SALIVERİLME VE DENETİMLİ SERBESTLİK

1. GİRİŞ Koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik, ceza infaz hukukunun temel unsurlarından biridir. Bu kurumlar, mahkûmların belirli şartları yerine getirmeleri halinde cezaevinden tahliye edilerek toplum içinde denetimli şekilde yaşamalarına olanak tanımaktadır. Amaç, hükümlülerin cezalarını toplum içinde tamamlamalarını sağlarken, onları rehabilite etmek ve yeniden suç işlemelerini engellemektir.

2. KOŞULLU SALIVERİLMENİN HUKUKİ DAYANAĞI Koşullu salıverilme, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 107. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, mahkûmlar, belirli bir süreyi iyi halli olarak geçirmeleri halinde kalan ceza sürelerini denetimli serbestlik tedbirleri altında toplum içinde tamamlayabilirler. Koşullu salıverilme, mahkûmun suçu tekrarlamayacağına dair olumlu bir kanaat oluşması halinde uygulanır.

3. KOŞULLU SALIVERİLME ŞARTLARI Koşullu salıverilme kararı verilebilmesi için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir:

• Mahkûmun cezasının belirli bir oranını infaz kurumunda iyi halli olarak tamamlamış olması,

• Cezaevi disiplin kurullarınca iyi hal değerlendirmesinin olumlu bulunması,

• Mahkûmun, salıverildikten sonra denetimli serbestlik tedbirlerine uymayı kabul etmesi,

• Kamu güvenliği açısından sakınca teşkil etmeyecek durumda olması.

4. DENETİMLİ SERBESTLİK NEDİR? Denetimli serbestlik, mahkûmların kalan ceza sürelerini belirli şartlar altında toplum içinde tamamlamalarına imkân sağlayan bir infaz rejimidir. Bu sistem, hükümlülerin topluma entegrasyonunu sağlarken, yeniden suç işlemelerini önlemeyi hedeflemektedir. Denetimli serbestlik süresince mahkûmlar belirlenen kurallara uymak zorundadırlar.

5. DENETİMLİ SERBESTLİK ŞARTLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLER

• Mahkûmun belirlenen kamu hizmeti veya rehabilitasyon programlarına katılması,

• Belirli bölgelere giriş çıkış yasağı gibi sınırlamalara uyması,

• Denetimli serbestlik memurları ile düzenli görüşmeler yapması,

• Yeniden suç işlememesi ve toplum içinde uyumlu bir şekilde yaşaması.

6. KOŞULLU SALIVERİLME VE DENETİMLİ SERBESTLİK ARASINDAKİ FARKLAR Koşullu salıverilme, mahkûmun kalan ceza sürecini belirlenen şartlarla geçirmesine olanak tanırken, denetimli serbestlik, mahkûmun cezaevinde geçireceği sürenin yerine belirli yükümlülüklere tabi tutularak toplum içinde bulunmasına izin veren bir sistemdir. Koşullu salıverilme ile serbest kalan hükümlü, denetimli serbestlik kapsamında kontrol altında tutulabilir.

7. KOŞULLU SALIVERİLME VE DENETİMLİ SERBESTLİĞİN UYGULAMADAKİ SORUNLARI

• Koşullu salıverme kararlarının bazı mahkûmlar için keyfi bir şekilde uygulanması,

• Denetim mekanizmalarının yetersiz olması nedeniyle bazı hükümlülerin denetimli serbestlik sürecinde suça karışması,

• Toplumda denetimli serbestlik uygulamasına karşı oluşan güvensizlik,

• Mahkûmların rehabilitasyon süreçlerinin yeterince desteklenmemesi.

8. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik, ceza hukukunda hükümlülerin topluma kazandırılması açısından kritik mekanizmalardır. Ancak, bu sistemlerin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, denetimli serbestlik sürecindeki rehabilitasyon faaliyetlerinin artırılması ve toplumun bu sisteme olan güveninin sağlanması gerekmektedir. Uygulamada yaşanan sorunların giderilmesi, hem mahkûmların topluma yeniden entegrasyonu hem de kamu güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir.

KAYNAKÇA

• 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (Madde 107)

• Ceza Hukuku Genel Hükümler, Prof. Dr. M. Emin Artuk, Ahmet Gökcen, A. Caner Yenidünya, Yetkin Yayınevi

• Ceza ve İnfaz Hukuku Uygulamaları, Prof. Dr. Timur Demirbaş, Seçkin Yayıncılık

• Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2018/2745 E. 2019/5987 K.

• Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2020/3128 E. 2021/4735 K.