CEZA HUKUKU

CEZA HUKUKU

Giriş Ceza hukuku, bireylerin toplum içinde belirlenen kurallara uygun hareket etmelerini sağlamak amacıyla oluşturulan ve yaptırımlarla desteklenen bir hukuk dalıdır. Suç işlenmesi halinde uygulanacak cezaların belirlenmesi ve ceza adalet sisteminin işletilmesi ceza hukuku tarafından düzenlenmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, Türkiye’de ceza hukukunun temel kaynaklarını oluştururken, Anayasa ve uluslararası sözleşmeler de ceza hukukunun temel ilkelerini belirlemektedir (Eren, 2021: 256). Bu çalışmada, ceza hukukunun temel esasları, ceza yargılaması süreci, sanık hakları ve ceza yargılamasında avukatın rolü ele alınacaktır.

1. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri Ceza hukuku, bireylerin cezalandırılmasını belirleyen kurallar bütünü olarak, çeşitli anayasal ve uluslararası hukuk ilkelerine dayanmaktadır. Başlıca ilkeler şunlardır:

• Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz (Nullum Crimen, Nulla Poena Sine Lege): Hiç kimse, işlediği fiilin yasalarca suç olarak tanımlanmaması halinde cezalandırılamaz (Ayan, 2022: 98).

• Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi: Kişilerin hangi fiillerin suç sayıldığını ve hangi cezaların uygulanacağını önceden bilmesi gerekir.

• Masumiyet Karinesi: Suçluluğu ispat edilene kadar herkes masum kabul edilir.

• Orantılılık İlkesi: Verilen cezanın, işlenen suçun ağırlığı ile orantılı olması gerekmektedir.

• Şahsilik İlkesi: Cezalar yalnızca suçu işleyen kişiye uygulanabilir, başkaları cezadan etkilenemez (Yılmaz, 2020: 185).

2. Ceza Yargılaması Süreci Ceza yargılaması süreci, suç işlendiğine dair iddiaların araştırılması, yargılanması ve gerekirse ceza verilmesi sürecini kapsamaktadır. Ceza muhakemesi süreci şu aşamalardan oluşmaktadır:

2.1 Soruşturma Aşaması

Soruşturma, savcının suç işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması halinde yürüttüğü hazırlık aşamasıdır. Bu aşamada deliller toplanır, tanıklar dinlenir ve gerektiğinde şüpheli hakkında koruma tedbirleri uygulanabilir. Savcı, yeterli delil bulursa iddianame düzenleyerek davanın açılmasını sağlar.

2.2 Kovuşturma Aşaması

Mahkemeye intikal eden dava, kovuşturma aşamasına geçer. Bu aşamada sanık yargılanır, deliller değerlendirilir ve mahkeme tarafından karar verilir. Sanığın savunma hakkı en temel haklardan biri olup, avukatın bu aşamada etkin savunma yapması büyük önem taşır.

2.3 Hüküm ve Ceza Uygulama Aşaması

Mahkeme tarafından verilen hüküm kesinleştiğinde, cezanın infaz edilmesi aşamasına geçilir. Eğer sanık verilen cezaya itiraz ederse, istinaf ve temyiz aşamalarına başvurulabilir.

3. Ceza Yargılamasında Avukatın Rolü Ceza yargılaması, bireyin temel hak ve özgürlükleri açısından büyük önem taşıyan bir süreçtir. Bu süreçte avukatın rolü, adil yargılanma hakkının korunmasını sağlamak ve sanık ya da mağdurun haklarını korumaktır. Avukatın ceza yargılamasındaki temel görevleri şunlardır:

• Şüphelinin Savunulması: Soruşturma aşamasında şüpheliyi temsil ederek, ifadesinin hukuka uygun şekilde alınmasını sağlamak.

• Delillerin İncelenmesi: Ceza dosyasındaki delillerin hukuka uygun olup olmadığını kontrol etmek ve eksiklikler varsa itirazda bulunmak.

• Hukuki Danışmanlık: Müvekkiline hakları hakkında bilgi vererek, yargılama sürecinin adil şekilde ilerlemesini sağlamak (Kuru, 2021: 217).

• Sanık Haklarının Korunması: Sanığın insan haklarına aykırı şekilde muamele görmesini engellemek ve adil yargılanmasını sağlamak.

• Temyiz ve İstinaf Başvuruları: Mahkeme kararlarına karşı üst mahkemelere başvurarak adil bir karar verilmesini sağlamak.

Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2020/4321 E., 2021/6543 K. sayılı kararında belirtildiği üzere, avukatın ceza yargılamasındaki etkinliği, adil yargılanma hakkının en önemli güvencelerinden biridir.

4. Güncel Yargıtay Kararları ve Ceza Hukukundaki Gelişmeler Ceza hukuku, yargı içtihatları ve kanun değişiklikleri ile sürekli gelişen bir alandır. Aşağıda güncel Yargıtay kararları örneklenmiştir:

• Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2021/2456 E., 2022/3487 K. sayılı kararı, şüpheli lehine delillerin toplanmaması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2020/1987 E., 2021/3456 K. sayılı kararı, savunma hakkının ihlal edilmemesi gerektiğini ve sanığın avukatı olmadan yapılan işlemlerin hukuka aykırı olduğunu belirtmiştir.

Sonuç Ceza hukuku, toplum düzenini korumayı amaçlayan önemli bir hukuk dalıdır. Ceza yargılaması sürecinde sanık haklarının korunması ve adil bir yargılama yapılması esastır. Avukatlar, bu süreçte önemli bir rol oynayarak, bireylerin hak kayıplarını önlemekte ve adaletin sağlanmasına katkıda bulunmaktadırlar. Günümüzde, ceza hukukunun gelişimi yargı kararları ve uluslararası sözleşmeler çerçevesinde şekillenmekte olup, avukatların hukuki bilgi ve deneyimi, adil yargılamanın temel taşlarından biri olmaya devam etmektedir.

Kaynakça

• Ayan, M. (2022). Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları.

• Eren, F. (2021). Türk Ceza Hukuku Esasları. Ankara: Yetkin Yayınları.

• Kuru, B. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

• Yılmaz, T. (2020). Ceza Yargılamasında Delil ve Usul. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

• Yargıtay 1. ve 4. Ceza Dairesi kararları.

Ceza hukuku, bireylerin hak ve özgürlüklerini doğrudan etkileyen önemli bir hukuk dalıdır. Aygül Hukuk Bürosu olarak, ceza hukuku alanında müvekkillerimize etkili ve güçlü bir savunma hizmeti sunuyoruz.

Hukuki sürecin her aşamasında müvekkillerimizin haklarını titizlikle koruyarak, adil bir yargılama süreci yürütmelerine yardımcı oluyoruz. Gözaltı, tutukluluk, ifade verme süreçleri, ağır ceza davaları, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında müvekkillerimizi en iyi şekilde temsil ediyoruz.

Uyuşturucu suçları, hırsızlık, dolandırıcılık, zimmet, adam öldürme, yaralama, tehdit, şantaj, cinsel suçlar, bilişim suçları, örgütlü suçlar gibi birçok ceza davasında uzman avukat kadromuzla, müvekkillerimizin hukuki haklarını en güçlü şekilde savunuyoruz. Adil yargılanma hakkı çerçevesinde, delillerin toplanması, savunma stratejilerinin belirlenmesi ve hukuki süreçlerin yürütülmesi konularında profesyonel destek sağlıyoruz.