• 21 Kasım 2025, 11:52

YAĞMA SUÇU VE ÖZELLİKLERİ

Yağma (Gasp) Suçu (TCK m.148-150)

1. Genel Açıklama ve Suçun Niteliği

Halk arasında "Gasp" olarak bilinen Yağma suçu; hırsızlık suçunun, cebir (zor kullanma) veya tehdit (korkutma) kullanılarak işlenen halidir. Hukuk teorisinde buna "Bileşik Suç" denir. Yani Hırsızlık + Cebir/Tehdit = Yağma. Kanun koyucu, bu suçta sadece malvarlığını değil, kişinin vücut bütünlüğünü ve hürriyetini de koruduğu için cezaları hırsızlığa göre çok daha ağır tutmuştur.

2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar

Bu suç "çok konulu" bir suçtur. Korunan hukuksal yararlar şunlardır:

1. Mülkiyet ve Zilyetlik Hakkı: Kişinin malvarlığı korunur.

2. Kişi Özgürlüğü ve Vücut Dokunulmazlığı: Kişinin zorla bir şeyi vermeye mecbur bırakılması veya fiziksel şiddet görmesi engellenir.

3. Suçun Temel Şekli (TCK 148)

Suçun temel şekli, bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya alınmasına karşı koymamaya mecbur kılmaktır.

• Senet Yağması (Senedin Yağması): Mağduru zorla bir borç senedini imzalamaya, var olan bir senedi yırtmaya veya hükümsüz sayılan bir belgeyi vermeye zorlamak da TCK 148/2 uyarınca yağma suçudur.

4. Suçun Unsurları (Maddi ve Manevi)

A. Maddi Unsur (Hareket ve Araç)

Suçun oluşması için failin iki aracı kullanması gerekir:

• Cebir (Zor Kullanma): Mağduru itmek, dövmek, elini kolunu bağlamak veya odaya kilitlemek. Ancak bu cebir, işkence boyutuna varmamalı veya kasten yaralamanın neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerini (kemik kırığı vb. hariç) oluşturmamalıdır.

• Tehdit (Korkutma): "Parayı vermezsen seni öldürürüm", "Çocuğunu kaçırırım" gibi beyanlar. Tehdidin o an (sıcağı sıcağına) veya geleceğe yönelik olması yağma suçunu oluşturur.

B. Manevi Unsur

Suç kasten işlenir. Fail hem malı almayı hem de bu sırada cebir/tehdit uygulamayı bilmeli ve istemelidir. Taksirle gasp olmaz.

5. Suçun Nitelikli Halleri (TCK 149) - En Önemli Kısım

Yağma suçunda temel ceza 6 yıldan 10 yıla kadar hapistir. Ancak TCK 149'daki nitelikli hallerde ceza 10 yıldan 15 yıla kadar hapse çıkar. Bu haller şunlardır:

• Silahla işlenmesi: (Bıçak, tabanca, hatta saldırı amaçlı kullanılan tornavida bile silah sayılır).

• Kişinin kendini tanınmayacak hale koyması: (Maske takmak, yüzünü poşuyla kapatmak).

• Birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi: (Grup halinde gasp).

• Yol kesmek suretiyle ya da konutta/işyerinde işlenmesi.

• Beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak kişiye karşı işlenmesi: (Yaşlı, engelli veya sarhoş kişiye karşı).

• Gece vakti işlenmesi: (Hırsızlıkta olduğu gibi burada da gece vakti cezayı artırır).

6. Daha Az Cezayı Gerektiren Haller (Hukuki İlişki ve Değer Azlığı) - TCK 150

Bu madde, savunma avukatlarının en önemli silahıdır.

1. Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağın Tahsili (TCK 150/1):

   • Fail, mağdurdan gerçekten alacaklıysa ve borcunu ödemeyen mağduru zorlayarak/tehdit ederek parasını alırsa, bu eylem "Yağma" değil, "Tehdit" veya "Kasten Yaralama" suçunu oluşturur.

   • Önemi: Yağmanın cezası en az 6 yılken, bu durumda ceza tehdit veya yaralamadan verileceği için failin cezaevine girmeme ihtimali doğar. Ancak ortada ispatlanabilir, gerçek bir hukuki alacak olmalıdır.

2. Malın Değerinin Azlığı (TCK 150/2):

    

    

   • Hırsızlıktaki gibi yağma suçunda da malın değerinin az olması (örneğin gasp edilenin 20 TL olması) cezada indirim sebebidir (1/3'ten 1/2'ye kadar).

      

      

   • Dikkat: Yargıtay, gasp sırasında uygulanan şiddetin boyutu çok fazlaysa, malın değeri az olsa bile bazen bu indirimi uygulamayabilir.

      

      

7. Bu Suça Özgü Kritik Detaylar (Püf Noktaları)

Web sitenizde "Kapkaç mı Gasp mı?" başlığıyla verebileceğiniz çok teknik bir ayrım:

• Kapkaç (Hırsızlık): Fail, çantayı mağdurun omzundan ani bir hareketle çeker ve mağdur direnmeden çanta giderse, bu "Nitelikli Hırsızlık"tır.

• Gasp (Yağma): Fail çantayı çekerken mağdur sımsıkı tutar, fail ise mağduru yerde sürükler, iter veya vurarak çantayı zorla alırsa, artık eylemde "cebir" olduğu için suç "Yağma"ya dönüşür. Ceza 2-3 kat artar.

8. Etkin Pişmanlık (TCK 168)

Yağma suçunda da etkin pişmanlık mümkündür ancak şartları ağırdır.

• Fail, mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin etme yoluyla tamamen giderirse ceza indirilir (Hırsızlıktaki gibi 2/3 değil, 1/2 oranında indirim yapılır).

• Önemli: Etkin pişmanlık ancak "dava açılmadan önce" veya "hüküm verilmeden önce" uygulanabilir.

9. Suçun Yaptırımı

1. Temel Hal (148/1): 6 yıldan 10 yıla kadar hapis.

2. Senet Yağması (148/2): 6 yıldan 10 yıla kadar hapis.

3. Nitelikli Hal (Silah, Gece, Birden Fazla Kişi - 149): 10 yıldan 15 yıla kadar hapis.

10. Görevli Mahkeme

Bu suçun yargılaması Ağır Ceza Mahkemesinde yapılır. (Hırsızlık Asliye Ceza'dadır). Bu da davanın ciddiyetini gösterir.

11. Yargıtay Kararlarından Örnekler

• Oyuncak Tabanca: Yargıtay, gasp sırasında kullanılan tabancanın "oyuncak" olması durumunda, eğer mağdur o an bunun oyuncak olduğunu anlayamayacak durumdaysa ve korkmuşsa, tehdit unsuru gerçekleşmiş sayılır ancak "silahla işlenmiş" sayılarak ceza artırımı yapılmaz (suç aleti silah vasfını haiz değilse).

• Telefon İsteme: Sokakta birinin telefonunu "Bir arama yapıp vereceğim" diye alıp kaçmak hırsızlıktır/güveni kötüye kullanmadır. Ancak telefonu vermeyince bıçak gösterip "Git buradan" demek, suçu yağmaya dönüştürür (Hırsızlık malı korumak için cebir/tehdide dönüşürse Yağma olur).