Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu; kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare etmektir. TCK’nın 179. maddesinde düzenlenen bu suç, bir "Zarar Suçu" değil, **"Tehlike Suçu"**dur. Yani suçun oluşması için bir kaza olması, birinin ölmesi veya yaralanması gerekmez; o tehlikenin yaratılması yeterlidir.
2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar
Korunan hukuksal yarar; "Kamunun Güvenliği", "Trafik Düzeni" ve bireylerin **"Hayat ve Malvarlığı Güvenliği"**dir.
3. Suçun Üç Farklı Görünümü (TCK 179/1-2-3)
Madde metni suçu işleniş biçimine göre üç kategoriye ayırır:
A. Trafik İşaret ve İşaretçilerine Müdahale (TCK 179/1)
Trafik işaretlerini değiştirmek, yerinden sökmek, bozmak veya yola engel koymak suretiyle trafiği tehlikeye atmak. (Örn: Yola büyük taşlar koymak, "Dur" tabelasını sökmek).
B. Tehlikeli Araç Kullanma (TCK 179/2) - "Makas ve Drift" Maddesi
Alkol veya uyuşturucu etkisi olmaksızın, aracın tehlikeli bir şekilde kullanılmasıdır.
Kapsamı: Yargıtay kararlarına göre; trafikte "Makas atmak", "Drift yapmak (yanlamak)", "Ters yöne girmek" veya "Aşırı hızla, kontrolsüz şekilde şerit değiştirmek" gibi eylemler bu madde kapsamında suçtur. Sadece trafik cezası ile kurtulunamaz, hapis cezası gerektirir.
C. Alkol veya Uyuşturucu Etkisiyle Araç Kullanma (TCK 179/3) - En Sık İşlenen
Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanmak.
Web sitenizde kalın harflerle vurgulamanız gereken en önemli hukuki kriter budur:
0.50 - 1.00 Promil Arası: Sadece Karayolları Trafik Kanunu'na göre İdari Para Cezası verilir ve ehliyete geçici el konulur. Bu aralıkta kişi "güvenli sürüş yeteneğini kaybetmiş" sayılmaz, dolayısıyla TCK 179/3 suçu oluşmaz. (İstisna: Eğer bu promille kaza yapmışsa veya zikzak çiziyorsa, bireysel değerlendirme ile suç oluşabilir).
1.00 Promil ve Üzeri: Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun yerleşik içtihadına göre; 1.00 promil üzerindeki alkol oranı, kişinin güvenli sürüş yeteneğini kaybettiğinin mutlak karinesidir. Kaza yapmasa bile, düzgün araç kullansa bile, sadece 1.00 promil üstü çıktığı için doğrudan TCK 179/3'ten dava açılır ve ceza verilir.
Uyuşturucu Madde: Uyuşturucuda "promil/miktar" sınırı yoktur. Kanda uyuşturucu madde tespit edildiği an, miktar ne olursa olsun TCK 179/3 suçu oluşur.
5. Suçun Unsurları (Maddi ve Manevi)
Maddi Unsur: Emniyetli sürüş yeteneğini kaybetmiş halde direksiyon başına geçmek ve aracı hareket ettirmek.
Manevi Unsur: Suç kasten işlenir. Kişi alkollü olduğunu veya tehlikeli sürdüğünü bilerek ve isteyerek hareket eder.
Taksirle İşlenmesi (TCK 180): Eğer kişi bilerek değil de, dikkatsizlik sonucu trafik güvenliğini tehlikeye sokarsa (Örn: Yükü iyi bağlamadığı için yola dökülmesi), TCK 180 "Trafik Güvenliğini Taksirle Tehlikeye Sokma" suçu oluşur. Cezası daha azdır.
6. İçtima: Kaza Olursa Ne Olur? (Bilinçli Taksir)
Bu bölüm, müvekkillerinizin sigorta (kasko/trafik) davalarını da ilgilendiren kısımdır.
Kaza Yoksa: Sadece TCK 179/3'ten (Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma) ceza verilir.
Yaralanma/Ölüm Varsa: Eğer alkollü sürücü kaza yapıp birini yaralar veya öldürürse; hem TCK 179 hem de TCK 89 (Yaralama) veya TCK 85 (Öldürme) oluşur. Ancak kanun gereği "Fikri İçtima" uygulanır ve en ağır cezayı gerektiren suçtan (Yaralama/Öldürme) hüküm kurulur.
Bilinçli Taksir Artırımı: Alkollü kaza yapıldığı için, Yaralama/Öldürme suçunun cezası "Bilinçli Taksir (TCK 22/3)" nedeniyle artırılır. (Kasko şirketleri bilinçli taksir/alkol durumunda hasarı ödemez veya rücu eder).
7. Bu Suça Özgü Püf Noktaları (Avukatın Notu)
Üflemeyi Reddetmek: Alkolmetreyi üflemeyi reddetmek TCK kapsamında suç değildir, Kabahatler Kanunu/Trafik Kanunu gereği idari para cezası ve ehliyetin geri alınmasını gerektirir. Ancak polis bu durumda kişiyi hastaneye götürüp kan testi yaptırabilir.
Park Halindeki Araç: Kişi alkollü olsa bile araç park halindeyse ve motor çalışmıyorsa (hareket yoksa), TCK 179/3 suçu oluşmaz. Suçun oluşması için "sevk ve idare" (sürüş) şarttır.
Özel Mülk: Suçun "kara ulaşım aracının hareket edebileceği" kamusal veya kamuya açık alanlarda işlenmesi gerekir. Evin bahçesinde alkollü araç kullanmak bu suçu oluşturmayabilir (tartışmalıdır).
8. Suçun Yaptırımı
TCK 179/2 (Tehlikeye Sokma/Makas): 3 aydan 2 yıla kadar hapis.
TCK 179/3 (Alkol/Uyuşturucu): 3 aydan 2 yıla kadar hapis. (Uygulamada genellikle alt sınırdan uzaklaşılarak 6 ay - 1 yıl arası ceza verilir, HAGB veya para cezasına çevrilme mümkündür).
