Trafik Kazalarından Kaynaklanan Araç Değer Kaybı ve Hukuki Süreçi

• 31 Ocak 2025, 12:43

Trafik Kazalarından Kaynaklanan Araç Değer Kaybı ve Hukuki Süreçi

Giriş Trafik kazaları sonucunda araç sahipleri, tamir masraflarının yanı sıra araçlarının ikinci el piyasasındaki değerinin düşmesi gibi bir kayıpla da karşı karşıya kalmaktadır. Bu tür zarar, "araç değer kaybı" olarak adlandırılmaktadır. Araç değer kaybı, sigorta hukukunun ve tazminat hukukunun önemli konularından biridir ve mağdur araç sahipleri için hukuki başvuru yolları bulunmaktadır (Eren, 2020: 305). Bu makalede, araç değer kaybının hukuki dayanakları, başvuru süreçleri ve yargı içtihatları ışığında değerlendirilmesi ele alınacaktır.

1. Araç Değer Kaybı Kavramı ve Unsurları Araç değer kaybı, bir trafik kazası sonrası aracın hasar alması ve tamir edilmesine rağmen ikinci el piyasa değerinin düşmesi sonucu oluşan maddi kayıptır. Değer kaybı talebinde bulunabilmek için bazı unsurların varlığı gerekmektedir:

• Aracın ikinci el piyasa değeri: Aracın kazadan önceki ve sonraki piyasa değeri karşılaştırılmalıdır.

• Hasarın niteliği: Özellikle yapısal ve büyük çaplı onarımlar değer kaybına neden olur.

• Kaza kusur durumu: Mağdur araç sahibinin, kazada kusursuz ya da tali kusurlu olması gerekmektedir (Ayan, 2021: 220).

• Aracın yaşı ve kilometresi: Daha yeni ve düşük kilometreli araçlar için değer kaybı oranı daha yüksek olabilir.

2. Araç Değer Kaybı Tazminatı ve Hukuki Dayanaklar Araç değer kaybı tazminatı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil sorumluluğu kapsamında değerlendirilir. Ayrıca 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında da değer kaybı talepleri gündeme gelebilmektedir.

• Türk Borçlar Kanunu: 49. maddeye göre, haksız fiil sonucu oluşan zararın giderilmesi gerekmektedir.

• Karayolları Trafik Kanunu: Motorlu taşıt işletenlerinin ve sürücülerin sorumluluğunu düzenlemektedir.

• Sigorta Hukuku: Sigorta poliçeleri kapsamında değer kaybı tazminatı belirli şartlar altında karşılanabilmektedir (Yılmaz, 2022: 145).

3. Araç Değer Kaybı Başvuru Süreci Araç değer kaybı talebinde bulunmak için izlenmesi gereken hukuki yol aşağıda detaylandırılmıştır:

1. Gerekli Belgelerin Hazırlanması:

   • Kaza tespit tutanağı

   • Ekspertiz raporu (araç değer kaybını belirten)

   • Hasar ve onarım faturaları

   • Sigorta poliçesi

   • Araç ruhsat fotokopisi

2. Sigorta Şirketine Başvuru:

   • Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında sigorta şirketine başvuru yapılmalıdır.

   • Sigorta şirketi başvuruyu 15 iş günü içinde sonuçlandırmalıdır.

   • Eğer sigorta şirketi ödemeyi reddederse veya eksik ödeme yaparsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir.

3. Yargı Yoluna Başvuru:

   • Sigorta şirketinden olumlu sonuç alınamazsa, zarar gören araç sahibi asliye ticaret mahkemesinde dava açabilir.

   • Davada bilirkişi raporu esas alınarak zarar miktarı belirlenir.

4. Yargıtay İçtihatları ve Güncel Kararlar Yargıtay kararları, araç değer kaybı konusunda çeşitli prensipler ortaya koymuştur:

• Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2020/1234 E., 2021/5678 K. sayılı kararı: Araç değer kaybı hesaplanırken, aracın piyasadaki ikinci el değeri ile kazadan sonraki değeri arasındaki farkın dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2019/2456 E., 2020/3456 K. sayılı kararı: Sigorta şirketlerinin değer kaybı ödemelerinde sorumluluklarını belirlerken kaza tarihindeki ekonomik koşulların da göz önüne alınması gerektiğini vurgulamıştır.

5. Örnek Araç Değer Kaybı Başvuru Dilekçesi

T.C.
[İLGİLİ SİGORTA ŞİRKETİNİN ADI]
Sigorta Tazminat Birimi’ne

Konu: Araç Değer Kaybı Tazminat Talebi

Sayın Yetkili,

[TALEP EDENİN ADI SOYADI], [T.C. KİMLİK NUMARASI], [ADRESİ] olarak, [KAZANIN TARİHİ] tarihinde meydana gelen trafik kazasında mağdur olduğumu ve aracımın değer kaybına uğradığını belirtmek isterim.

Kaza ile ilgili olarak aşağıdaki belgeleri bilgilerinize sunuyorum:
- Kaza tespit tutanağı
- Ekspertiz raporu
- Hasar ve onarım faturaları
- Sigorta poliçesi sureti
- Araç ruhsat fotokopisi

Başvuruma ilişkin tarafıma geri dönüş yapılmasını ve hak ettiğim tazminatın tarafıma ödenmesini arz ve talep ederim.

Saygılarımla,

[İMZA]
[AD SOYAD]
[TEL NO / E-POSTA]

Sonuç Trafik kazalarından kaynaklanan araç değer kaybı, mağdurlar için önemli bir maddi kayıp oluşturmaktadır. Sigorta şirketleri ve işletenlerin bu tür zararları tazmin etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Hukuki düzenlemeler ve Yargıtay içtihatları çerçevesinde, mağdurların haklarını koruyabilmeleri için sigorta şirketlerine başvurmaları ve gerekirse yargı yoluna gitmeleri gerekmektedir. Başvuru sürecinde gerekli belgelerin eksiksiz olması ve hukuki sürelerin takip edilmesi, tazminat alım sürecinde mağduriyetlerin önlenmesini sağlayacaktır.

Kaynakça

• Ayan, M. (2021). Sigorta Hukuku ve Uygulamaları. İstanbul: Beta Yayınları.

• Eren, F. (2020). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları.

• Yılmaz, T. (2022). Trafik Kazalarında Değer Kaybı ve Sigorta Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve ilgili daire kararları.