Tapu Kaydında Düzeltme (Tashih) Davaları: İsim, Soyisim ve Hatalı Kayıtların Düzeltilmesi

• 10 Aralık 2025, 13:08

Tapu Kaydında Düzeltme (Tashih) Davaları: İsim, Soyisim ve Hatalı Kayıtların Düzeltilmesi

1. Tapu Kaydında Düzeltme (Tashih) Nedir?

Tapu kütüğü, devletin sorumluluğu altında tutulan ve taşınmazlar üzerindeki hakları gösteren resmi bir sicildir. Ancak memur hatası, kadastro tespiti sırasındaki yanlışlıklar veya belgelerdeki eksiklikler nedeniyle tapu kayıtları bazen gerçek durumu yansıtmayabilir.

Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 1027. maddesine göre; "İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir."

Bu kapsamda Tapu Kaydında Düzeltme Davası, tapu kütüğündeki tescilin dayanak belgelere (resmi senet, mahkeme kararı, veraset ilamı vb.) aykırı olarak işlenmesi veya kimlik bilgilerinin hatalı yazılması durumunda, bu hatanın giderilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür.

Akademik Ayrım: Doktrinde bu dava, "Tapu İptal ve Tescil Davası" ile karıştırılmamalıdır.

• Tapu İptal ve Tescil: Mülkiyet hakkının esasına (kazanım sebebine) ilişkin bir yolsuzluk varsa (örneğin sahte vekaletle satış) açılır.

• Tapu Kaydında Düzeltme: Mülkiyetin esasına dokunmayan, sadece kayıttaki şekli hataların (isim yanlışlığı, yüzölçümü hatası vb.) düzeltilmesi için açılır.

2. Hangi Hatalar İçin Dava Açılabilir?

Uygulamada ve Yargıtay içtihatlarında, düzeltme davasına konu olabilecek hatalar genellikle şunlardır:

1. Kimlik Bilgilerindeki Hatalar: Malikin veya hak sahibinin adının, soyadının veya baba adının yanlış yazılması (Örn: "Mehmet" yerine "Memet", "Yılmaz" yerine "Yımaz" yazılması).

2. Kimlik Bilgilerindeki Eksiklikler: Soyadının hiç yazılmaması veya baba adının boş bırakılması.

3. Yüzölçümü Hataları: Taşınmazın sınırlarında bir değişiklik olmaksızın, sadece hesaplama hatasından kaynaklanan yüzölçümü yanlışlıkları (Kadastro Kanunu m. 41 kapsamında olmayanlar).

4. Tescil Yanlışlıkları: Hissenin yanlış oranlanması (paydaşların paylarının toplamının 1'i tutmaması gibi basit hesap hataları).

3. Dava Açmadan Önce: "İdareye Başvuru" Zorunluluğu

Tapu Sicil Tüzüğü'nün 74. ve 75. maddeleri uyarınca; tapu kütüğündeki basit yazı yanlışlıkları (belgeye aykırı basit hatalar), ilgililerin başvurusu üzerine Tapu Müdürlüğü tarafından doğrudan düzeltilebilir.

Yargıtay, bu tür davalarda "öncelikle Tapu Müdürlüğüne başvuru yapılmasını" dava şartı benzeri bir zorunluluk olarak aramaktadır. Eğer hata, Tapu Müdürlüğü'nün yetkisi dahilinde idari yolla düzeltilebilecek (belgelere dayalı) bir hata ise, mahkeme "önce idareye başvurulması gerektiği" gerekçesiyle davayı reddedebilir. Ancak, hata idari yolla düzeltilemeyecek nitelikteyse veya Tapu Müdürlüğü talebi reddetmişse dava açılmalıdır.

4. Davanın Tarafları (Davacı ve Davalı)

Davacı (Kimler Açabilir?):

Tapu kaydında düzeltme davasını;

• Tapu maliki (adı yanlış yazılan kişi),

• Malik ölmüşse mirasçıları,

• Taşınmaz üzerinde hak sahibi olan diğer kişiler (ipotek alacaklısı vb.) açabilir.

Davalı (Kime Karşı Açılır?):

Bu davanın en kritik noktası husumetin kime yöneltileceğidir.

• Tapu Müdürlüğü: Eğer dava, sadece "kimlik bilgilerinin düzeltilmesi" (isim tashihi) amacı taşıyorsa, davalı olarak Tapu Müdürlüğü (ilgili Tapu Sicil Müdürlüğü) gösterilir. Çünkü sicili tutan ve hatayı yapan kurumdur.

• Diğer Hak Sahipleri: Eğer düzeltme, başka bir kişinin hakkını etkiliyorsa (örneğin hisse oranı değişecekse), o kişilerin de davalı olarak gösterilmesi gerekir.

5. Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme:

  • Sulh Hukuk Mahkemesi: Tapu kaydında kimlik bilgilerinin düzeltilmesi (isim, soyisim tashihi) davalarında görevli mahkeme, HMK ve Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre Sulh Hukuk Mahkemesidir.

  • Asliye Hukuk Mahkemesi: Eğer düzeltme talebi mülkiyetin nakline veya sınır değişikliğine yol açacak nitelikteyse (mülkiyet çekişmesi varsa) görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

• Yetkili Mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Bu yetki kesindir (HMK m. 12).

6. İspat Yükü ve Deliller

Davacının, tapudaki kişinin kendisi (veya murisi) olduğunu ispatlaması gerekir. Mahkeme, "tapudaki kişi ile davacının aynı kişi olup olmadığını" kuşkuya yer vermeyecek şekilde tespit etmelidir.

Kullanılan temel deliller şunlardır:

1. Nüfus Kayıtları: Davacının (veya murisinin) nüfus kayıt örneği. (Tapudaki isimle nüfustaki ismin benzerliği, aynı isimde başka birinin olup olmadığının araştırılması).

2. Tapu Dayanak Belgeleri: Taşınmazın ilk edinildiği andaki "resmi senet", "kadastro tutanağı" veya "veraset ilamı". (Bu belgelerde ismin nasıl geçtiği çok önemlidir).

3. Tanık Beyanları: Taşınmazı kimin kullandığına, tapudaki kişinin kim olduğuna dair komşu veya muhtar beyanları.

4. Bilirkişi İncelemesi: Gerekirse taşınmaz başında keşif yapılarak, zilyetliğin kimde olduğu tespit edilir.

7. Yargılama Usulü ve Kararın Niteliği

Mahkeme, yapacağı inceleme sonucunda tapudaki kaydın hatalı olduğunu tespit ederse, "Tapu kaydındaki ... isminin, ... olarak düzeltilmesine" karar verir. Bu karar, tespit niteliğindedir. Mahkeme kararı kesinleştikten sonra tapu müdürlüğüne götürülerek kayıt tashih edilir.

Önemli Not (İsim Değişikliği ile Karıştırılmamalı): Bu dava, Nüfus Müdürlüğü'ne karşı açılan "İsim Değiştirme Davası" (isimden memnun olunmadığı için değiştirilmesi) değildir. Burada amaç, zaten var olan bir ismin tapuya yanlış geçirilmiş halinin, nüfustaki doğru haline getirilmesidir.

8. Yargılama Giderleri ve Vekalet Ücreti

Tapu kaydındaki hata genellikle idarenin (Tapu Müdürlüğü'nün) işleminden kaynaklandığı için, Tapu Müdürlüğü davalı olarak gösterilir. Ancak, Yargıtay uygulamasına göre; Tapu Müdürlüğü yasal hasım olduğundan ve görevi gereği davayı takip ettiğinden, aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmez (maktu vekalet ücreti hariç bazı durumlarda bu kural değişebilmektedir, ancak genel ilke idarenin harçtan muaf olması ve hatanın idareden kaynaklanması durumunda bile davanın açılmasına sebebiyet verme kriterinin farklı değerlendirilmesidir).

Kaynakça:

1. Oğuzman, M. Kemal / Seliçi, Özer / Oktay-Özdemir, Saibe. Eşya Hukuku. 20. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017. (Tapu Sicili ve Düzeltme bölümü).

2. Akipek, Jale / Akıntürk, Turgut. Eşya Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 2018.

3. Sirmen, Lale. Eşya Hukuku. 6. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.

4. Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.

5. Gençcan, Ömer Uğur. Tapu İptal ve Tescil Davaları. Ankara: Yetkin Yayınları. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı'nın eseri).

6. Sapanoğlu, Süleyman. Tapu Sicil Davaları. Ankara.

7. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi ve 1. Hukuk Dairesi'nin yerleşik içtihatları (Özellikle kimlik düzeltme davalarına ilişkin kararlar).

8. Türk Medeni Kanunu (Madde 1027) ve Tapu Sicili Tüzüğü (Madde 74-75).

Aygül hukuk bürosu olarak istanbul gaziosmanpaşa bölgösinde hukuk ve ceza davaları üzerine, Av. Süleyman Aygül nezlinde profösyönel olarak hukuki uyuşmazlıklarınızda her zaman yanınızdayız.