Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz ve İptal Davası

• 15 Aralık 2025, 16:10

Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz ve İptal Davası

Yabancılar Hukukunda İptal Davaları

Giriş: Misafir Değil, Hak Sahibi

Yabancılar hukuku, idarenin takdir yetkisinin en geniş olduğu alandır. Göç İdaresi, "İkamet izni vermek zorunda değilim" diyebilir. Ancak "Sınır dışı etmek" veya "Özgürlüğünden alıkoymak (GGM'de tutmak)" keyfi olamaz. Burada devreye Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi girer.

A. Sınır Dışı Etme (Deport) Kararının İptali

Valilikler (İl Göç İdaresi), YUKK m.54'te sayılan hallerde yabancı hakkında sınır dışı kararı alır.

1. Sınır Dışı Sebepleri (YUKK m.54):

• Terör örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olmak (En ağır sebep).

• Türkiye'ye giriş, vize veya ikamet izinlerinde sahte belge kullanmak.

• Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmak (Adli bir suça karışmak).

• Vize veya ikamet izni süresini 10 günden fazla aşmak (Vize İhlali).

• Çalışma izni olmadan çalışmak.

2. Kritik Hamle: 7 Günlük Dava Süresi Sınır dışı kararı yabancıya (veya avukatına) tebliğ edildiği andan itibaren 7 GÜN içinde İdare Mahkemesi'nde iptal davası açılmalıdır.

• Otomatik Durdurma: Bu dava açıldığı anda, sınır dışı işlemi kanun gereği DURUR. Mahkeme sonuçlanana kadar yabancı sınır dışı edilemez. (YUKK m.53).

• İstisna: Terör, suç örgütü ve kamu güvenliği sebeplerinde dava açmak işlemi durdurmaz, ayrıca "Yürütmeyi Durdurma" kararı almak gerekir.

B. İkamet İzni (Oturma İzni) Ret Kararının İptali

Yabancı, Turistik, Aile, Öğrenci veya Gayrimenkul ikamet izni istemiş ve reddedilmiş olabilir.

• Sebep: Genellikle "Maddi imkanın yetersiz olması", "Kalacağı adresin belirsiz olması" veya "İdarenin takdiri (Türkiye'de kalmasında yarar görülmemesi)" gerekçe gösterilir.

• Süre: Ret kararının tebliğinden itibaren 60 Gün içinde İdare Mahkemesi'nde iptal davası açılır.

• Strateji: İdare "takdir yetkim var" dese de, yabancının Türkiye'de kurulu düzeni, çocuklarının eğitimi veya aile birliği varsa mahkemeler ret kararını iptal etmektedir.

C. Tahdit Kodları ve Kaldırılması

Yabancının siciline işlenen ve Türkiye'ye girişini veya ikamet almasını engelleyen kodlardır.

• V-87 (Gönüllü Geri Dönüş): Suriyelilerde sık görülür. "Gönüllü gittin, bir daha gelemezsin" demektir. Dava ile kaldırılabilir.

• G-87 (Genel Güvenlik): En zor koddur. Yabancının güvenliği tehdit ettiği düşünülür. MİT/Emniyet raporuna dayanır.

• Ç-114 (Adli İşlem): Hakkında dava açılan yabancıya konur. Beraat etse bile kod kalabilir, dava ile silinmelidir.

• Ç-113 (Yasadışı Giriş-Çıkış): Sınırdan kaçak geçenlere konur.

Bu kodlar idari bir işlemdir. Ankara İdare Mahkemelerinde (Göç İdaresi Başkanlığı'na karşı) açılacak dava ile iptal ettirilir.

D. İdari Gözetim ve Geri Gönderme Merkezleri (GGM)

Hakkında sınır dışı kararı verilen yabancı, kaçma şüphesi varsa GGM'ye (Tuzla, Silivri, Binkılıç vb.) alınır. Burası fiilen bir cezaevidir.

• İtiraz Yolu: GGM'de tutulma kararına karşı Sulh Ceza Hakimliği'ne itiraz edilir.

• Gerekçe: "Sabit ikametgahı var, kaçmaz", "Hamile/Hasta", "Ailesi burada" gibi gerekçelerle yabancı GGM'den çıkarılıp, imza yükümlülüğüne çevrilebilir.

E. Sınır Dışı Edilemeyecekler (YUKK m.55)

Aşağıdaki kişiler suç işleseler dahi sınır dışı edilemezler:

• Gideceği ülkede idam cezası, işkence veya insanlık dışı muamele görecek olanlar.

• Ciddi sağlık sorunları olup gideceği ülkede tedavi imkanı bulunmayanlar.

• Hamileler veya yeni doğum yapmış kadınlar.

Anayasa Mahkemesi ve Danıştay Kararları

Aygül Hukuk Bürosu arşivinden, yabancının hayatını kurtaran emsal kararlar:

1. Aile Birliğinin Korunması (Anayasa m.41) "Yabancının Türk vatandaşı ile evli olması ve müşterek çocuklarının bulunması halinde; sadece vize ihlali veya basit adli suçlar nedeniyle sınır dışı edilmesi, Anayasa'nın 'Aile Birliğinin Korunması' ilkesine aykırıdır. İdare, sınır dışı yerine daha hafif tedbirler (imza vb.) uygulamalıdır." Anayasa Mahkemesi, Başvuru No: 2017/23xxx

2. Kamu Düzeni Kavramının Sınırları "Yabancının sırf hakkında soruşturma açılması 'Kamu Düzenini Bozduğu' anlamına gelmez. Masumiyet karinesi esastır. Beraat eden veya takipsizlik alan yabancı hakkında, eski soruşturmalara dayanılarak ikamet izni uzatılmaması veya sınır dışı kararı verilmesi hukuka aykırıdır." Danıştay 10. Daire, Emsal Karar

3. Geri Gönderme Yasağı (Non-Refoulement) "Suriye veya Afganistan gibi savaş/çatışma bölgelerinden gelen kişilerin, hayati tehlike bulunan ülkelerine zorla geri gönderilmesi, uluslararası hukukun en temel ilkesi olan 'Geri Gönderme Yasağı'nın ihlalidir."

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Türk vatandaşıyla evlenirsem deport durur mu? Evlilik tek başına deportu durdurmaz ama davada en güçlü argümandır. "Aile birliği" nedeniyle mahkemeler genellikle işlemi iptal eder. Ancak "Sahte Evlilik" şüphesi varsa soruşturma derinleşir.

2. Deport kararına dava açtım, yine de gönderebilirler mi? Hayır. YUKK m.53 gereği, dava açıldığı anda (terör maddeleri hariç) yürütme kendiliğinden durur. Mahkeme bitene kadar kimse sizi uçağa bindiremez. Bu sürede GGM'den çıkmak için de ayrıca başvuru yapılır.

3. "Terke Davet" nedir? İdare bazen "Seni zorla atmıyorum, sana 15 gün süre veriyorum, kendin çık" der. Buna terke davet denir. Bu süre içinde çıkış yaparsanız giriş yasağı süreniz kısalır veya konulmaz. Ancak kalıp dava açmak istiyorsanız yine 7 gün içinde dava açmalısınız.

4. Tahdit kodu varken ikamet alabilir miyim? Hayır. Sistemde Ç-114, G-87 gibi kodlar varken Göç İdaresi ikamet vermez. Önce Ankara'da dava açıp kodu sildirmeli, sonra ikamet başvurusu yapmalısınız.

5. Gaziosmanpaşa'da oturuyorum, Tuzla GGM'deki yakınım için ne yapabilirim? Ofisimiz İstanbul barosuna kayıtlı olduğu için Tuzla, Silivri, Binkılıç, Çatalca gibi tüm GGM'lere gidip müvekkil görüşmesi yapabilmekte ve davayı derhal açabilmektedir.

ÖRNEK DİLEKÇE: Sınır Dışı Kararının İptali ve Yürütmenin Durdurulması

İSTANBUL NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİDİR (ACİLDİR) (Sınır Dışı İşlemidir)

DAVACI: (Yabancı) Ad Soyad - Yabancı Kimlik No (99...) VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL - Gaziosmanpaşa/İSTANBUL

DAVALI: İstanbul Valiliği (İl Göç İdaresi Müdürlüğü)

KONU: Davalı idarenin .../.../2025 tarih ve ... sayılı Sınır Dışı Etme (Deport) kararının, YUKK m.53 gereği YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASI ve İPTALİ talebidir.

TEBLİĞ TARİHİ: .../.../2025 (7 günlük süre içindedir).

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkil hakkında, "kamu düzenini tehdit ettiği" (veya vize ihlali) iddiasıyla dava konusu sınır dışı kararı alınmıştır.

2- Söz konusu işlem HUKUKA AYKIRIDIR:

• Orantılılık İlkesi: Müvekkil 5 yıldır Türkiye'de yaşamakta, düzenli bir işi ve sabit ikametgahı bulunmaktadır. Basit bir ihlal nedeniyle sınır dışı edilmesi ölçülülük ilkesine aykırıdır.

• Geri Gönderme Yasağı (m.55): Müvekkilin ülkesinde iç savaş/karışıklık devam etmektedir. Gönderilmesi halinde can güvenliği tehlikeye girecektir.

• Aile Birliği: Müvekkil Türk vatandaşı ile nişanlı/evli olup, sınır dışı edilmesi aileyi parçalayacaktır.

3- YUKK m.53 gereği, işbu davanın açılmasıyla sınır dışı işleminin durduğu hususunun davalı idareye bildirilmesini talep ederiz.

HUKUKİ NEDENLER: 6458 Sayılı YUKK, Anayasa, AİHS. DELİLLER: Pasaport fotokopisi, İkametgah belgesi, Ülke raporları (Menşe ülke durumu).

SONUÇ: Dava konusu sınır dışı işleminin (ve varsa idari gözetim kararının) İPTALİNE, YUKK m.53 uyarınca işlemin durduğunun idareye bildirilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini vekaleten talep ederim.

Davacı Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça (Akademik ve Otoriter)

• Kitap: Ekşi, Nuray (2023). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Hukuku. Beta Yayınları. (Bu alanın en büyük otoritesidir).

• Kitap: Çelikel, Aysel / Gelgel, Günseli. Yabancılar Hukuku.

• Mevzuat: 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK).

• Rapor: Anayasa Mahkemesi'nin "Geri Gönderme Merkezleri ve Kişi Hürriyeti" konulu tematik raporları.