Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçu (TCK m.123)
1. Genel Açıklama
Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu, bireylerin günlük yaşamlarını endişesiz, huzurlu ve dış müdahalelerden uzak bir şekilde sürdürme hakkını korur. TCK’nın 123. maddesinde düzenlenen bu suç, genellikle ısrarlı telefon aramaları, gürültü yapma veya hukuka aykırı başka davranışlarla bir kimsenin rahatsız edilmesi şeklinde tezahür eder.
2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar
Bu suçla korunan hukuksal yarar, kişinin "ruhsal sükunu", "iç huzuru" ve özel hayatının gizliliği bağlamında **"rahatsız edilmeme hakkı"**dır. Kanun koyucu, bireyin psikolojik bütünlüğünü bozan ısrarlı tacizleri cezalandırmayı amaçlamıştır.
3. Suçun Temel Şekli
TCK 123 uyarınca suçun oluşması için failin; sırf huzur ve sükûnunu bozmak maksadıyla bir kimseye ısrarla;
Telefon etmesi,
Gürültü yapması,
Veya aynı maksatla hukuka aykırı başka bir davranışta bulunması gerekir.
4. Suçun Unsurları (Maddi ve Manevi)
Maddi Unsur:
Israr: Bu suçun en belirleyici unsurudur. Eylemin bir kez yapılması suçun oluşması için yeterli değildir. Aramaların, gürültünün veya davranışın süreklilik arz etmesi, mağduru bezdirmesi gerekir.
Seçimlik Hareketler: Telefonla arama (konuşmasa bile), kapı zilini çalıp kaçma, araç kornasına sürekli basma, sürekli boş mesaj atma gibi hareketlerdir.
Manevi Unsur (En Kritik Nokta):
Bu suç, "Özel Kast (Saik)" ile işlenebilen bir suçtur. Failin hareketi "sırf mağdurun huzurunu bozmak amacıyla" yapması gerekir.
Önemli: Eğer fail, alacağını istemek için veya bir konuyu tartışmak için ısrarla arıyorsa (amacı huzur bozmak değil, iletişim kurmaksa), bu suç oluşmaz.
5. Suçun Faili
Suçun faili herkes olabilir. Herhangi bir özgü suç niteliği taşımaz.
6. Suçun Mağduru
Suçun mağduru, huzuru bozulan belirli bir gerçek kişidir. Mağdurun belirlenebilir olması gerekir. (Genel kamu huzurunu bozan gürültüler Kabahatler Kanunu veya TCK 183 kapsamında değerlendirilebilir, TCK 123 kişiye yöneliktir).
7. Suçun Soruşturulması ve Şikayet
Bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun şikayetine bağlıdır. (CMK gereği uzlaştırma kapsamındaki suçlardandır). Şikayet süresi, fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır.
8. Suçun Nitelikli Halleri
TCK 123 maddesi metninde özel bir ağırlaştırıcı neden (silah, akrabalık vb.) düzenlenmemiştir. Ancak suçun "Israrlı Takip" (TCK 123/A) boyutuna varması durumunda (fiziki takip veya iletişim araçlarıyla ciddi mağduriyet oluşturma) daha ağır ve ayrı bir suç tipi oluşur.
9. Suçla İlgili Teşebbüs, İştirak ve İçtima
Teşebbüs: Suç, kesintisiz ve mütemadi (devam eden) bir suç olduğu için teşebbüse elverişliliği sınırlıdır ancak mümkündür.
İçtima (Tali Norm Özelliği): Bu suç "Tali (Tamamlayıcı)" bir suçtur. Yani; failin eylemi daha ağır bir suçu oluşturuyorsa (örneğin Tehdit, Hakaret, Şantaj), fail sadece o ağır suçtan cezalandırılır, ayrıca TCK 123'ten ceza verilmez.
Örnek: Telefonda ısrarla arayıp hakaret eden kişiye Hakaret suçundan ceza verilir, ayrıca Huzur ve Sükunu Bozma'dan ceza verilmez.
10. Bu Suça Özgü Kritik Detaylar (Püf Noktaları)
Web sitenizde "Biliyor muydunuz?" veya "Avukatın Notu" olarak vurgulayabileceğiniz kısımlar:
Amaç Sadece Rahatsız Etmek Olmalı: Müvekkilleriniz sıkça "Beni sürekli arıyor" diye gelebilir. Ancak arayan kişi "Borcunu öde" veya "Çocuğu göreceğim" diye arıyorsa, Yargıtay'a göre "huzur bozma saiki" olmadığı için beraat kararı verilir. Bu suçun oluşması için failin "kötü niyetli ve sırf rahatsız etme amaçlı" olması şarttır.
Sessiz Aramalar: Telefonu açıp konuşmadan dinlemek veya kapatmak, bu suçun en tipik örneğidir.
Gece/Gündüz Farkı: Kanunda belirtilmese de, Yargıtay gece vakti yapılan ısrarlı aramaları, huzur bozma kastının varlığına daha güçlü bir delil olarak kabul etmektedir.
Israrlı Takip (Stalking) Ayrımı: TCK 123/A maddesi yeni eklendi. Eğer huzur bozma eylemi, mağdurun güvenliğinden endişe etmesine yol açacak boyutta fiziki takip veya temas içeriyorsa, artık TCK 123 değil, daha ağır cezası olan TCK 123/A (Israrlı Takip) suçu oluşur.
11. Suçun Yaptırımı
Cezası: 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. (Hapis cezası yerine adli para cezasına çevrilme veya HAGB uygulanma ihtimali yüksek bir suç türüdür).
12. Suçla İlgili Görevli ve Yetkili Mahkeme
Görevli Mahkeme:Asliye Ceza Mahkemesidir.
Yetkili Mahkeme: Suçun işlendiği yer mahkemesidir. Telefonla işlenen suçlarda, çağrının düştüğü (mağdurun bulunduğu) yer mahkemesi de yetkilidir.
13. Suçla İlgili Yargıtay Kararları (Özet ve İlkeler)
Mesaj Sayısı: Yargıtay, bir gün içinde atılan çok sayıda mesajı veya farklı günlerdeki ısrarlı aramaları suçun oluşumu için yeterli görürken; tek bir arama veya mesajı suç saymamaktadır.
Eski Sevgili/Eş Durumu: İlişki bittikten sonra barışmak amacıyla yapılan makul sayıdaki aramalar, "duygusal nedenli" sayılarak özel kast yokluğundan beraatle sonuçlanabilir. Ancak istemiyorum denilmesine rağmen devam eden ısrar, suç kastını oluşturur.
