KİŞİLER ARASINDAKİ KONUŞMALARIN DİNENMESİ VE KAYDA ALINMASI SUÇU
21 Kasım 2025, 11:36
KİŞİLER ARASINDAKİ KONUŞMALARIN DİNENMESİ VE KAYDA ALINMASI SUÇU
Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu (TCK m.133)
1. Genel Açıklama
Bu suç, halk arasında "ortam dinlemesi", "böcek koyma" veya "gizli kamera yerleştirme" olarak bilinen eylemleri kapsar. TCK 133. maddesi, iletişim aracı (telefon vb.) olmaksızın, kişiler arasında yüz yüze gerçekleşen aleni olmayan (gizli) konuşmaların dinlenmesi veya kaydedilmesini cezalandırır.
2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar
Korunan hukuksal yarar, "sözün gizliliği" ve **"özel hayatın dokunulmazlığı"**dır. Bireylerin, başkalarının duymasını istemedikleri ortamda, serbestçe ve güven içinde konuşabilme özgürlüğü teminat altına alınır.
3. Suçun Temel Şekli
TCK 133 maddesinde suç üç farklı görünümde düzenlenmiştir:
Üçüncü Kişinin Dinlemesi/Kaydetmesi (TCK 133/1): Konuşmanın tarafı olmayan bir kişinin, başkaları arasındaki konuşmayı özel bir aletle (mikrofon, böcek vb.) dinlemesi veya kaydetmesi.
Konuşmanın Tarafının Kaydetmesi (TCK 133/2): Konuşmaya katılan kişilerden birinin, diğerinin rızası olmadan konuşmayı kaydetmesi.
İfşa (TCK 133/3): Elde edilen bu kayıtların başkalarına verilmesi veya yayımlanması.
4. Suçun Unsurları (Maddi ve Manevi)
Maddi Unsur:
Aleni Olmayan Konuşma: Konuşmanın herkesin duyabileceği (sokak ortası, kalabalık pazar yeri vb.) bir yerde yapılmaması gerekir. "Gizli kalması gereken" bir ortam (ev, ofis, araba içi veya kafenin kuytu bir köşesi) olmalıdır.
Aletle Dinleme: Üçüncü bir kişi dinliyorsa, bunu "bir aletle" (teknik cihazla) yapması gerekir. Kapıya kulağını dayayıp dinlemek (çıplak kulakla) bu madde kapsamında suç sayılmaz (ancak duruma göre huzur bozma veya özel hayatın gizliliği tartışılabilir).
Manevi Unsur:
Suç kasten işlenir. Fail, konuşmaların gizli olduğunu bilmeli ve buna rağmen dinleme/kayıt eylemini gerçekleştirmelidir.
5. Suçun Faili
TCK 133/1 için: Konuşmanın tarafı olmayan herhangi bir üçüncü kişi fail olabilir.
TCK 133/2 için: Konuşmanın bizzat tarafı olan kişi faildir. (Örn: Toplantı sırasında gizlice ses kaydı alan iş ortağı).
6. Suçun Mağduru
Suçun mağduru, konuşması dinlenen veya kaydedilen gerçek kişilerdir.
7. Suçun Soruşturulması ve Şikayet
TCK 133 kapsamındaki suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlıdır. Mağdur şikayet etmezse savcılık kendiliğinden soruşturma başlatmaz. Şikayet süresi, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır.
8. Suçun Nitelikli Halleri
Kamu Görevlisi Tarafından İşlenmesi (TCK 137): Suçun, kamu görevinin sağladığı yetki kötüye kullanılarak işlenmesi (örneğin bir polisin yetkisiz ortam dinlemesi yapması) halinde ceza yarı oranında artırılır.
Basın ve Yayın Yoluyla İfşa (TCK 133/3-2.cümle): Kayıtların internette, gazetede veya TV'de yayınlanması halinde ceza artırılır.
9. Suçla İlgili Teşebbüs ve İçtima
Teşebbüs: Odaya kayıt cihazı yerleştirip cihazın çalışmaması veya konuşma başlamadan cihazın bulunması durumunda teşebbüs hükümleri uygulanır.
İçtima: Bir kişi hem konuşmayı kaydeder (133/1 veya 2) hem de sonra bunu yayınlarsa (133/3), her iki fıkradan değil, en ağır cezayı gerektiren fıkradan (genellikle ifşa) ceza verilir veya zincirleme suç hükümleri tartışılır.
10. Bu Suça Özgü Kritik Detaylar (Püf Noktaları - Avukatın Notu)
Web sitenizin "Farklılık Yaratan" bölümü burası olacaktır:
TCK 132 ile 133 Arasındaki İnce Çizgi: Eğer ses kaydı telefon görüşmesi sırasında alınıyorsa TCK 132 (Haberleşmenin Gizliliği), eğer yüz yüze otururken (örneğin bir restoranda veya evde) alınıyorsa TCK 133 uygulanır.
"Çıplak Kulak" İstisnası: Üçüncü bir kişinin, yan masadaki konuşmayı "kulak kabartarak" dinlemesi TCK 133/1'e girmez. Kanun "bir aletle dinlemekten" bahseder. Ancak bu dinlemeyi kaydederse suç oluşur.
Katılımcının Kayıt Alması (En Sık Rastlanan Durum): Bir toplantıda veya ikili görüşmede, taraflardan birinin "Ben unuturum, ses kaydı alayım" demeden gizlice kayda basması TCK 133/2 suçunu oluşturur. Bu madde, iş hukukunda "haklı fesih" nedeni olarak da sıkça karşımıza çıkar.
Hukuka Aykırı Delil: Bu yolla elde edilen ses veya görüntü kayıtları, ceza muhakemesinde ve hukuk davalarında (boşanma, alacak vb.) kural olarak "yasak delil" niteliğindedir ve hükme esas alınamaz. (Yargıtay'ın "ani gelişen saldırı/tehdit" istisnası saklıdır).
11. Suçun Yaptırımı
Üçüncü Kişinin Dinlemesi/Kaydetmesi (133/1): 2 yıldan 5 yıla kadar hapis.
Konuşanlardan Birinin Kaydetmesi (133/2): 6 aydan 2 yıla kadar hapis. (Dikkat: Üçüncü kişinin yapması daha ağır cezalandırılır).
Kayıtların İfşa Edilmesi (133/3): 2 yıldan 5 yıla kadar hapis.
12. Suçla İlgili Görevli ve Yetkili Mahkeme
Görevli Mahkeme:Asliye Ceza Mahkemesidir.
Yetkili Mahkeme: Suçun işlendiği (konuşmanın yapıldığı veya dinlendiği) yer mahkemesidir.
13. Suçla İlgili Yargıtay Kararları (Özet ve İlkeler)
Aleniyet Kriteri: Yargıtay, herkesin girip çıkabileceği, masaların birbirine çok yakın olduğu bir kıraathanede yapılan yüksek sesli konuşmanın kaydedilmesini, "ortamın aleni olması" ve "gizlilik beklentisinin düşük olması" nedeniyle bazen suç saymayabilmektedir. Ancak özel ofis odası, ev veya araba içi mutlak gizli alandır.
Meşru Müdafaa Benzeri Durum: Kişinin kendisine yönelen bir rüşvet talebini, cinsel tacizi veya ağır hakareti kanıtlamak amacıyla o anda aldığı kayıtlar, "başka türlü kanıtlama imkanı yoksa" suç oluşturmaz ve delil olarak kullanılabilir.
