Kentsel Dönüşümde İlk Adım: Riskli Yapı Tespiti ve Başvuru Süreci

• 20 Aralık 2025, 15:53

Kentsel Dönüşümde İlk Adım: Riskli Yapı Tespiti ve Başvuru Süreci

Giriş 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, can ve mal güvenliğini tehdit eden binaların yenilenmesi veya güçlendirilmesi amacıyla yürürlüğe girmiştir. Gaziosmanpaşa ve çevresinde sıkça karşılaştığımız eski yapı stokunun yenilenmesi sürecinde vatandaşların en çok tereddüt ettiği husus, sürecin nasıl başlatılacağıdır. Kanun koyucu, bu süreci "Riskli Yapı" tanımı üzerinden yürütmektedir. Riskli yapı; riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı ifade eder.

Tespit Başvurusu Kimler Tarafından ve Nereye Yapılır? Riskli yapıların tespiti, öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından talep edilir. Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmadığı için arsa paylı tapu var ise, arsa üzerinde fiilen bulunan yapının riskli yapı tespiti, yapının sahibi olan arsa payı sahibince yaptırılır. Arsa üzerindeki yapının başkasına ait olması ve bunun tapu kütüğünde belirtilmiş olması halinde, tespit lehine şerh olan tarafça yaptırılır.

Vatandaşlar bu tespiti; Bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara, üniversitelere veya lisanslı yapı denetim firmalarına yaptırabilirler .

Başvuru İçin Gerekli Evraklar Nelerdir? başvuru yapacak mülk sahiplerinin dosya içerisinde sunması gereken evraklar şunlardır :

1. Vatandaşın dilekçesi.

2. Başvuran kişinin nüfus cüzdan fotokopisi.

3. Tapu senedi (Fotokopi).

4. Son bir ay içinde alınmış güncel tapu kaydı.

5. Bina bilgisi bulunmayan tapularda binanın içine işlenmiş olarak gözüktüğü kadastro çapı.

6. Arsa tapulu olması halinde bina adresini gösteren resmi belge (Fatura ya da emlak beyanı).

7. İlgili belediyesinden projesi olup olmadığına dair belge (Betonarme binalarda).

8. İlgili ada parsele ait ıslak imzalı zemin etüt raporu.

9. Vekaletname yoluyla yapılacak işlemlerde 6306 sayılı Kanun kapsamında yapılacak iş ve işlemleri açıkça belirten vekaletname.

10. Tapu şirket üzerine kayıtlı ise yetki sahibi olduğuna dair belge.

11. Betonarme binalar için; karot deney sonuçları, test çekici sonuçları, tahribatlı ve tahribatsız yapılan donatı tespit sonuçları, fotoğraflar ve rölöve dokümanları.

Raporun Hazırlanması ve Tapuya Bildirim Süreci Lisanslı kuruluş tarafından hazırlanan riskli yapı tespit raporları, elektronik yazılım sistemi üzerinden ilgili İdareye veya Müdürlüğe gönderilir. İdare tarafından yapılan incelemede raporlarda herhangi bir eksiklik tespit edilmez ise, riskli olan yapılar en geç on iş günü içinde tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

Tebligat ve İlan Süreci Tapu kütüğüne işlenen riskli yapı şerhi, ayni ve şahsi hak sahiplerine tebliğ edilir. Ancak yeni düzenlemelerle birlikte tebligat süreci hızlandırılmıştır. Tespite ilişkin bilgileri ihtiva eden tutanak yapıya asılır, maliklere e-Devlet Kapısı üzerinden bildirilir ve ilgili muhtarlıkta on beş gün süre ile ilan edilir. Riskli yapı tespit işlemi, muhtarlıkta yapılan ilanın son günü ayni ve şahsi hak sahiplerine tebliğ edilmiş sayılır.

Riskli Yapı Tespitine İtiraz Hakkı Yapılan tespite itiraz etmek mümkündür. Yapı malikleri veya kanuni temsilcileri, tebligat tarihinden (veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihten) itibaren on beş gün içinde yapının bulunduğu yerdeki Müdürlüğe veya yetki devri yapılmışsa İdareye dilekçe ile itiraz edebilirler. Süresi içinde yapılmayan itirazlar işleme alınmaz.

İtirazlar, üniversitelerden bildirilen dört üye ile Bakanlık teşkilatından üç üyenin katılımıyla oluşturulan yedi kişilik teknik heyet tarafından incelenir. Teknik heyet, yapının riskli olup olmadığına dair nihai kararı verir. Eğer yapının riskli olmadığına karar verilirse, tapudaki şerh kaldırılır; riskli olduğu kesinleşirse yıkım süreci başlar.

Sonuç Riskli yapı tespiti, kentsel dönüşümün temel taşıdır. Bu süreçte doğru evraklarla başvuru yapmak ve yasal süreleri (özellikle itiraz sürelerini) kaçırmamak hak kaybına uğramamanız için elzemdir. Gaziosmanpaşa ve çevresindeki kentsel dönüşüm süreçlerinizde hukuki destek almak, sürecin hızlı ve sorunsuz ilerlemesini sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Soru 1: Riskli yapı tespiti için tüm komşuların onayı gerekir mi? Hayır, gerekmez. Riskli yapı tespiti başvurusu, yapı maliklerinden herhangi biri veya kanuni temsilcileri tarafından yapılabilir. Masraflar başvuran tarafından karşılanır.

Soru 2: İnşaat halindeki veya metruk binalar için riskli yapı tespiti yapılabilir mi? Hayır. İnşaat halinde olup ikamet edilmeyen yapılar ile metrukluk veya başka bir sebeple statik bakımdan yapı bütünlüğü bozulmuş olan yapılar riskli yapı tespitine konu edilmez.

Soru 3: Binam riskli çıkarsa hemen yıkılır mı? Rapor kesinleşmeden yıkım yapılmaz. Tespit raporuna karşı 15 gün içinde itiraz hakkınız vardır. İtiraz edilmezse veya itiraz reddedilirse rapor kesinleşir ve İdare tarafından yıkım için süre verilir.

Soru 4: Riskli yapı tespit masraflarını kim öder? Riskli yapı tespiti, masrafları kendilerine ait olmak üzere öncelikle yapı malikleri tarafından yaptırılır. Ancak İdare veya Bakanlık resen tespit yaparsa, masraflar maliklerden hisseleri oranında tahsil edilir.

Kaynakça

* 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılacak Başvurularda Dosya İçerisinde Bulunması Gereken Evraklar Listesi. * 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Madde 3. * 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Madde 6. * 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Madde 7. * 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği, Madde 9 ve 10. * 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Madde 2. * 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Madde 3.