Kentsel dönüşüm, sadece bir inşaat faaliyeti değil, mülkiyet haklarınızın yeniden şekillendiği idari ve hukuki bir süreçtir. 6306 sayılı Kanun, mülk sahiplerine geniş haklar tanırken, belirli süreler (hak düşürücü süreler) içinde hareket edilmesini şart koşar. İşte, binanızın yenilenme sürecinde başından sonuna kadar takip etmeniz gereken 10 altın adım:
ADIM 1: Riskli Yapı Tespiti ve Başvuru Sürecin resmi başlangıcıdır. Lisanslı bir kuruluşa (Yapı Denetim vb.) başvurarak binanızın deprem risk raporunu hazırlatın.
Dikkat: Başvuru için tek bir malikin talebi yeterlidir. Çoğunluk aranmaz.
Hukuki Not: Rapor hazırlandıktan sonra Tapu Müdürlüğü'ne bildirilir ve tapu kütüğüne "Riskli Yapı" şerhi işlenir.
ADIM 2: Tebligat ve İtiraz Süreci Riskli yapı raporu, maliklere tebliğ edilir. Eğer binanızın sağlam olduğunu düşünüyorsanız veya rapora güvenmiyorsanız, tebligattan itibaren 15 gün içinde İdareye (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) itiraz etme hakkınız vardır.
Dikkat: İtiraz edilmezse rapor kesinleşir. İtiraz edilirse Teknik Heyet inceler; heyet kararı kesindir (sadece idari dava yolu açıktır).
ADIM 3: Ortak Karar Alma (Salt Çoğunluk) Rapor kesinleştikten sonra malikler toplanır. Binanın nasıl yapılacağı, kime verileceği, paylaşımın nasıl olacağı konuşulur.
Dikkat: Artık 2/3 çoğunluk şartı yoktur. Hisseleri oranında paydaşların salt çoğunluğu (%50+1) ile alınan kararlar geçerlidir.
Hukuki Not: Karar toplantısına tüm maliklerin çağrılması zorunludur. Çağrı yapılmadan alınan kararlar iptal edilebilir.
ADIM 4: Anlaşma ve Sözleşme (En Kritik Aşama) Müteahhit ile "Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" imzalanır.
Kontrol Edin: Teknik şartname detaylı mı? Teminat (Bina Tamamlama Sigortası) var mı? Teslim tarihi ve gecikme cezası net mi?
Hukuki Not: Sözleşme mutlaka Noter huzurunda yapılmalıdır.
ADIM 5: Karara Katılmayanların Durumu Salt çoğunlukla alınan karara katılmayan azınlık hisse sahiplerine, noter kanalıyla veya muhtarlık ilanıyla ihtarname gönderilir. 15 gün içinde karara katılmazlarsa, hisseleri Bakanlık gözetiminde açık artırma ile diğer paydaşlara satılır.
ADIM 6: Tahliye ve Yıkım Anlaşma sağlandıktan sonra İdare, binanın tahliyesi ve yıkımı için maliklere süre (60 gün + gerekirse 30 gün ek süre) verir.
İşlem: Elektrik, su, doğalgaz kesilir. Bina boşaltılır.
Dikkat: Yıkım ruhsatı alındıktan sonra bina yıkılır ve tapu "Arsa" vasfına dönüşür.
ADIM 7: Finansal Destek Başvurusu (Kira veya Kredi) Tahliye tarihinden itibaren 1 yıl içinde kira yardımı başvurusu yapılmalıdır.
Seçim: Ya kira yardımı (18 ay boyunca hibe) ya da faiz destekli kredi (banka kredisinde indirim) seçilmelidir. İkisi aynı anda alınamaz.
Kiracılar: Kiracılar bir defaya mahsus taşınma yardımı (2 kira bedeli) alabilirler.
ADIM 8: İnşaat Süreci ve Denetim Müteahhit inşaata başlar. Bu süreçte Yapı Denetim firması teknik denetimi, malikler veya avukatları ise sözleşmeye uygunluk denetimini yapmalıdır.
Hukuki Not: Müteahhit işi geciktirirse (1 yıl başlamama veya 6 ay durdurma), salt çoğunlukla sözleşmeyi feshetme hakkınız doğar.
ADIM 9: Yeni Tapuların Dağıtımı ve Şerefiye İnşaat bitmeye yakın,SPK lisanslı değerleme uzmanları veya sözleşme eki uyarınca yeni bağımsız bölümlerin kime ait olduğu (Şerefiye) kesinleşir. Kura çekimi veya rızai taksim ile daireler belirlenir.
ADIM 10: İskan (Yapı Kullanma İzni) ve Kat Mülkiyeti Binanın bittiği belediyece onaylanır, iskan belgesi alınır. Tapuda "Kat İrtifakı" kapatılır, "Kat Mülkiyeti" tapuları dağıtılır.
Mutlu Son: Artık depreme dayanıklı, iskanlı ve yasal bir konut sahibisiniz.
Hukuki Tavsiye: Bu 10 adımın her biri, kendine özgü hukuki detaylar ve süreler içerir. Gaziosmanpaşa'daki projenizde hak kaybına uğramamak için sürecin başından itibaren "Önleyici Hukuk" hizmeti almanız, ileride yaşanacak yıllarca süren davaların önüne geçer.
KARAR: Toplantı -> Salt Çoğunluk (%51) -> Müteahhit Seçimi.
RESMİYET: Noter Sözleşmesi -> Teminat Kontrolü.
YIKIM: Tahliye -> Altyapı Kesimi -> Yıkım -> Arsa Tapusu.
YARDIM: Kira Yardımı Başvurusu (İlk 1 Yıl).
YAPIM: İnşaat -> Hakediş Usulü Satış İzni.
TESLİM: İskan Belgesi -> Kat Mülkiyeti -> Anahtar Teslim.
5. Kaynakça
6306 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılacak Başvuru Evrakları.
6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği (Tüm Süreçler).
6306 Sayılı Kanun, Madde 6 (Karar Alma ve Satış).
6306 Sayılı Kanun, Madde 5 (Yıkım ve Tahliye).
Faiz Desteği Kararnamesi (Finansal Yardımlar).
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Bu 10 adımlık süreç ne kadar sürer? Binanın büyüklüğüne ve maliklerin anlaşma hızına göre değişmekle birlikte; tespit ve yıkım süreci ortalama 3-6 ay, inşaat süreci ise 12-24 ay sürer. Toplamda 1.5 - 2.5 yıl içinde yeni evinize geçebilirsiniz.
Soru 2: Sözleşmeyi müteahhit hazırladı, imzalamalı mıyım? Kesinlikle hemen imzalamayın. Müteahhit sözleşmeleri tek taraflı (müteahhidi koruyan) maddeler içerebilir. "Avukatıma inceleteceğim" diyerek taslağı alın ve bir hukukçuya danışın.
Soru 3: Süreçteki en büyük risk nedir? En büyük risk, teminatı olmayan bir müteahhitle yola çıkıp inşaatın yarım kalmasıdır (maketten satış mağduriyeti). Bu riski 4. Adım'da (Sözleşme ve Teminat) elimine edebilirsiniz.
Soru 4: Gaziosmanpaşa Belediyesi sürece dahil mi? Evet. Riskli yapı onayları, yıkım ruhsatı, inşaat ruhsatı ve iskan belgesi işlemleri Gaziosmanpaşa Belediyesi (veya ilgili İdare) nezdinde yürütülür.