Giriş Kasten öldürme suçu, en ağır ceza gerektiren suç tiplerinden biri olup, bireyin yaşam hakkına yönelik en ciddi ihlaldir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 81. maddesinde düzenlenen kasten öldürme suçu, suçun niteliği ve işleniş şekline göre farklı ceza yaptırımlarına tabi tutulmaktadır. Ceza yargılamasında, failin kastı, suçun işleniş biçimi, mağdurun durumu ve delillerin değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır (Eren, 2021: 356). Bu çalışmada, kasten öldürme suçunun hukuki çerçevesi, ceza yargılamasındaki süreç, Yargıtay içtihatları ve avukatın rolü ele alınacaktır.
1. Kasten Öldürme Suçunun Hukuki Çerçevesi Türk Ceza Kanunu’nda kasten öldürme suçu, temel ve nitelikli halleri ile düzenlenmiştir:
TCK m. 81: "Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır."
TCK m. 82: Nitelikli haller, örneğin tasarlayarak, canavarca hisle veya eziyet çektirerek, yangın, su baskını gibi tehlikeli yöntemlerle, üstsoy-altsoy, eş veya kardeşe karşı işlenmesi durumunda, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanır (Yılmaz, 2020: 187).
TCK m. 83: İhmali davranışla öldürme, belirli şartlar altında cezalandırılmaktadır.
Kasten öldürme suçu, insan yaşamına yönelik bilinçli ve isteyerek gerçekleştirilen fiilleri kapsar. Suçun oluşması için öldürme kastının varlığı zorunludur.
2. Kasten Öldürme Suçunda Cezai Yaptırımlar ve Etkileyen Faktörler Ceza yargılamasında sanığın eylemi, suçun oluşumuna ve ceza miktarına etki eden çeşitli unsurlar göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Kasten öldürme suçu ile ilgili cezai yaptırımları etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
Haksız Tahrik (TCK m. 29): Fail, mağdurdan kaynaklanan ağır ve haksız bir fiil nedeniyle öldürme eylemini gerçekleştirmişse, cezada indirime gidilebilir.
Meşru Müdafaa (TCK m. 25/1): Failin kendini veya bir başkasını ciddi ve haksız bir saldırıya karşı savunması halinde, ceza verilmez (Kuru, 2021: 221).
İyi Hal ve Pişmanlık: Failin mahkemede gösterdiği tavır, pişmanlık durumu gibi hususlar ceza indirimine etki edebilir.
3. Kasten Öldürme Suçunda Yargılama Süreci Kasten öldürme suçu ile ilgili ceza yargılaması süreci dört temel aşamadan oluşur:
3.1 Soruşturma Aşaması
Savcılık tarafından başlatılan soruşturmada deliller toplanır, otopsi raporları hazırlanır ve şüphelinin ifadeleri alınır. Savcı, yeterli delil bulunması halinde iddianame düzenler ve dosya mahkemeye sevk edilir.
3.2 Kovuşturma Aşaması
Ağır ceza mahkemesi tarafından yürütülen bu aşamada, sanık, tanıklar ve bilirkişiler dinlenir. Mahkeme, sanığın suçlu olup olmadığını değerlendirerek hüküm kurar.
3.3 İstinaf ve Temyiz Aşamaları
Karara itiraz edilmesi halinde, Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) ve Yargıtay (Temyiz) inceleme yaparak kararın hukuka uygun olup olmadığını değerlendirir.
4. Kasten Öldürme Suçunda Yargıtay İçtihatları Yargıtay kararları, kasten öldürme suçu yargılamalarında belirleyici bir rol oynamaktadır. Örneğin:
Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2021/4567 E., 2022/6789 K. sayılı kararı, sanığın eyleminin doğrudan kastla işlenip işlenmediğini değerlendirmiş ve failin cezai sorumluluğunu belirlemiştir.
Yargıtay 6. Ceza Dairesi’nin 2020/1987 E., 2021/3546 K. sayılı kararı, haksız tahrikin kapsamını genişleterek, failin mağdur tarafından sürekli tehdit edilmesi halinde cezada indirim uygulanabileceğini kabul etmiştir.
5. Kasten Öldürme Suçlamasında Avukatın Rolü Ceza yargılamasında avukatın rolü büyük önem taşımaktadır. Sanığın adil yargılanmasını sağlamak ve savunma haklarını korumak, avukatın temel görevlerindendir. Avukatın ceza yargılamasında başlıca görevleri şunlardır:
Sanık Savunması: Suçlamaları analiz etmek, delilleri değerlendirmek ve sanık lehine savunma yapmak.
Delil Toplama ve İnceleme: Mahkemeye sunulan delillerin hukuka uygun olup olmadığını araştırmak.
Haksız Tahrik ve Meşru Müdafaa Savunmaları: Müvekkilin cezasını hafifletebilecek veya beraatine sebep olabilecek unsurları belirlemek (Yılmaz, 2020: 241).
İstinaf ve Temyiz Süreçleri: Mahkeme kararına karşı üst mahkemelere başvurarak müvekkilin haklarını savunmak.
Ceza yargılamasında avukatın süreci yönetmesi, sanığın haklarını koruması ve etkili bir savunma yapması, adil bir yargılamanın en önemli unsurlarından biridir.
Sonuç Kasten öldürme suçu, ceza hukuku açısından en ağır yaptırımlara tabi suçlardan biridir. Yargılama süreci, delillerin dikkatlice incelenmesini ve hukuka uygun bir karar verilmesini gerektirir. Yargıtay içtihatları, bu suçla ilgili hukuki yorumları şekillendirirken, avukatların rolü de sanık haklarının korunmasında büyük önem taşımaktadır. Ceza yargılamasının adil bir şekilde yürütülmesi için, sanık ve mağdurların hukuk sistemine tam erişim sağlaması kritik bir gerekliliktir.
Kaynakça
Ayan, M. (2022). Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınları.
Eren, F. (2021). Türk Ceza Hukuku Esasları. Ankara: Yetkin Yayınları.
Kuru, B. (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, T. (2020). Ceza Yargılamasında Delil ve Usul. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
