• 21 Kasım 2025, 11:30

HAKARET SUÇU

Hakaret Suçu (TCK m.125)

1. Genel Açıklama

Hakaret suçu, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek ya da sövmek suretiyle kişinin değerinin düşürülmesidir. Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde "Şerefe Karşı Suçlar" başlığı altında düzenlenmiştir. Bu suç, yüze karşı işlenebileceği gibi, mağdurun yokluğunda (gıyapta) da işlenebilir.

2. Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar

Bu suçla korunan hukuksal yarar, kişinin toplum içindeki "manevi varlığı", "saygınlığı", "şerefi" ve **"özsaygısı"**dır. Kanun koyucu, bireyin toplum nezdindeki itibarının zedelenmesini engellemeyi amaçlar.

3. Suçun Temel Şekli

TCK 125/1 uyarınca suçun temel şekli iki farklı görünümde ortaya çıkar:

1. Somut Bir Fiil veya Olgu İsnat Etmek: Mağdura, ispatı mümkün olan ancak onur kırıcı bir olay atfetmek (Örn: "Sen rüşvet aldın", "Sen hırsızsın").

2. Sövmek: Soyut nitelikteki küfür ve aşağılamalar (Örn: "Aşağılık herif", "Geri zekalı", "Hayvan").

Önemli Ayrım (Gıyapta Hakaret): Hakaret mağdurun yüzüne karşı değil de yokluğunda yapılmışsa, suçun oluşması için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek (yani en az 3 kişinin duyabileceği/görebileceği şekilde) işlenmesi gerekir.

4. Suçun Unsurları (Maddi ve Manevi)

• Maddi Unsur:

  • Fiil: Kişinin onur ve şerefini rencide edici söz söylemek, yazı yazmak veya davranışta bulunmak.

  • Matufiyet (Yönelme): Hakaretin kime yapıldığının anlaşılabilir olması gerekir. İsim verilmese bile, duruma göre o kişinin kastedildiği anlaşılabiliyorsa suç oluşur (TCK 126).

• Manevi Unsur:

  • Suç genel kast ile işlenir. Failin, sözlerinin hakaret içerikli olduğunu bilmesi ve isteyerek söylemesi yeterlidir. "Şaka yaptım" veya "Eleştiri yaptım" savunmaları, kelimelerin objektif anlamına göre değerlendirilir.

5. Suçun Faili

Suçun faili herkes olabilir. Basın yoluyla işlenmesi durumunda eser sahibi veya sorumlu müdür fail olabilir.

6. Suçun Mağduru

Suçun mağduru, yaşayan gerçek kişilerdir. (Ölmüş kişiye hakaret TCK 130. maddede ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir). Tüzel kişilere (Şirket, dernek vb.) karşı hakaret suçu işlenemez; ancak o tüzel kişiyi yöneten gerçek kişilere yönelik yapılırsa suç oluşur.

7. Suçun Daha Az Cezayı Gerektiren veya Özel Düzenleme Olan Halleri

• Haksız Fiil Tepkisi (TCK 129/1): Hakaret, haksız bir fiile tepki olarak işlenmişse (Örn: Biri size tokat attı, siz de küfrettiniz), ceza indirilebilir veya hiç ceza verilmeyebilir.

• Karşılıklı Hakaret (TCK 129/3): Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre taraflardan her ikisine veya birine ceza verilmeyebilir ya da cezada indirim yapılabilir.

• Kasten Yaralamaya Tepki (TCK 129/2): Kişi kendisine kasten yaralama suçu işleyen birine karşı o anın heyecanıyla hakaret ederse, kişiye ceza verilmez.

8. Suçun Nitelikli Halleri

TCK 125/3 ve 125/4 maddelerinde ceza artırımı öngörülmüştür:

• Kamu Görevlisine Karşı: Görevinden dolayı (Örn: Polise, hakime, memura görevini yaparken hakaret). (Şikayete tabi değildir).

• Dini, Siyasi, Sosyal, Felsefi İnanç ve Düşüncelerden Dolayı.

• Kişinin Mensup Olduğu Dinin Kutsal Değerlerine Karşı.

• Aleniyet (TCK 125/4): Hakaretin herkesin duyabileceği bir ortamda (sokakta bağırarak, sosyal medyada herkese açık yorumla) işlenmesi halinde ceza altıda bir oranında artırılır.

9. Suçla İlgili Teşebbüs, İştirak ve İçtima

• Teşebbüs: Mektupla hakarette mektubun ulaşmaması gibi durumlarda teşebbüs mümkündür.

• Zincirleme Suç: Aynı kişiye farklı zamanlarda birden fazla kez hakaret edilirse tek ceza verilir, ceza artırılır.

• Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Hakaret: Bir sözle birden fazla kişiye hakaret edilirse (Örn: Bir gruba toplu küfür), zincirleme suç hükümleri uygulanır ve ceza artırılır.

10. Bu Suça Özgü Kritik Detaylar (Püf Noktaları)

Bu bölüm, web sitenizde "Sıkça Sorulan Sorular" veya "Yargıtay Kriterleri" olarak öne çıkarılabilir:

1. Beddua ve Kaba Söz Ayrımı: Yargıtay'a göre; "Allah belanı versin", "Yere batasıca" gibi beddualar ile "Terbiyesiz", "Saygısız" gibi kaba hitap tarzları (nezaket dışı sözler) hakaret suçu oluşturmaz.

2. "Lan" ve "Ulan" Kelimeleri: Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre "lan", "ulan" gibi kelimeler kaba hitap sayılır ve hakaret suçunu oluşturmaz. Ancak cümlenin gelişine ve söyleniş tarzına göre istisnai kararlar çıkabilir.

3. İspat Hakkı (TCK 127): Eğer fail, mağdura somut bir suç isnat etmişse (Örn: "Sen dolandırıcısın") ve mağdurun bu suçu işlediği kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla ispatlanırsa, faile hakaretten ceza verilmez.

4. Sosyal Medya Hakaretleri: IP tespiti yapılamayan durumlarda (Twitter/X, Instagram gibi kurumların bazı durumlarda bilgi vermemesi), failin kimliği açıkça belli değilse takipsizlik kararı verilebilir. Bu nedenle ekran görüntülerinin noter onaylı olması veya profilin kime ait olduğunun yan delillerle ispatı önemlidir.

11. Suçun Yaptırımı

1. Temel Hal: 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası. (Genelde adli para cezası tercih edilir).

2. Nitelikli Hal (Kamu görevlisi vb.): Alt sınır 1 yıldan az olamaz. (1 yıldan 2 yıla kadar hapis).

3. Aleniyet: Verilen ceza 1/6 oranında artırılır.

12. Suçla İlgili Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme: Asliye Ceza Mahkemesidir.

• Yetkili Mahkeme: Suçun işlendiği yer mahkemesidir. (Sosyal medya üzerinden işlenen suçlarda mağdurun yerleşim yeri mahkemesi veya fiilin duyulduğu yer yetkili olabilir).

13. Suçla İlgili Yargıtay Kararları (Özet ve İlkeler)

• Siyasetçilere Eleştiri Sınırı: Yargıtay ve AİHM kararları uyarınca, siyasetçilere ve kamuya mal olmuş kişilere yapılan eleştirilerde "tahammül sınırı" daha geniş tutulur. Sıradan vatandaşa hakaret sayılan bazı ağır eleştiriler, siyasetçiler için ifade özgürlüğü sayılabilir.

• Genel Nitelikteki Paylaşımlar: Hedef belirtmeden, ortaya yazılan "Herkes hırsız olmuş" gibi genel ifadeler, matufiyet şartı (kimin kastedildiğinin belli olması) gerçekleşmediği için hakaret sayılmaz.