Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması İptal Davası

• 15 Aralık 2025, 15:56

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması İptal Davası

Memuriyetin ve Seyahatin Önündeki Engel

Giriş: "Fişleme" mi, Güvenlik Tedbiri mi?

Güvenlik soruşturması, devletin kendi içine alacağı personelin "sadakatini" ve "temizliğini" ölçme mekanizmasıdır. Ancak bu mekanizma, hukuk devleti sınırları içinde kalmalıdır. Soyut, delilsiz ve dedikoduya dayalı istihbarat notlarıyla insanların geleceği karartılamaz. İdare Mahkemesi'nin görevi, bu "keyfiliği" denetlemektir.

A. Yasal Dayanak: 7315 Sayılı Kanun

Eskiden yönetmeliklerle yapılan bu işlem, AYM'nin iptal kararlarından sonra 2021 yılında çıkan 7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu'na dayanır.

1. Arşiv Araştırması (Her Memur İçin): Sadece resmi kayıtlara bakılır.

• Adli Sicil Kaydı (Sabıka).

• Aranıyor kaydı var mı?

• Kesinleşmiş mahkeme kararı var mı?

2. Güvenlik Soruşturması (Kritik Görevler İçin): Polis, Asker, İstihbarat, Cezaevi personeli ve Üst Kademe Yöneticiler için yapılır. Arşiv araştırmasına ek olarak şunlara bakılır:

• Saha Araştırması: Kolluk kuvvetlerinin (Polis/Jandarma) adayın yaşadığı çevreden topladığı bilgiler.

• Terör Örgütleri ile İltisak/İrtibat: Somut eylem olmasa bile örgütsel yapılara sempati veya ilişki durumu.

• Yabancı Devletlerle İlişki: Casusluk şüphesi.

B. En Sık Karşılaşılan "Olumsuzluk" Gerekçeleri ve Hukuki Savunma

İdarenin "Memur Olamaz" dediği, Danıştay'ın ise "Olur" dediği kritik noktalar şunlardır:

1. İstihbari Bilgi Notları MİT veya Emniyet İstihbarat, "Örgütle ilişkili olduğu duyumu alınmıştır" diye not düşer.

• Hukuki Durum: Danıştay'a göre; istihbari bilgi **"Delil Başlangıcı"**dır, tek başına delil değildir. Somut bir soruşturma, dava veya eylemle desteklenmiyorsa bu nota dayalı eleme işlemi HUKUKA AYKIRIDIR.

2. HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Aday bir suç işlemiş, mahkeme 5 yıl denetim vermiş ve hükmü açıklamamıştır.

• Hukuki Durum: HAGB, hukuki sonuç doğurmayan bir karardır. Sanık mahkum olmamış sayılır. Özel kanunlarında (Örn: Polislik mevzuatı) açıkça "HAGB olsa bile engeldir" yazmıyorsa, genel memuriyette HAGB engel değildir.

3. Aile Bireylerinin Durumu (Suçun Şahsiliği) Adayın babası, kardeşi veya eşi hakkında FETÖ, PKK vb. soruşturması olması.

• Hukuki Durum: Anayasa m.38 gereği "Ceza Sorumluluğu Şahsidir." Kimse yakınının suçundan sorumlu tutulamaz. Danıştay, 1. derece yakını olsa bile, adayın şahsına ait bir tespit yoksa işlemi iptal etmektedir.

C. Pasaport İptali ve Tahditlerin Kaldırılması

Özellikle 15 Temmuz sonrası KHK ile ihraç edilenlerin veya haklarında soruşturma açılanların pasaportlarına "İdari Tahdit" (Zayi kaydı veya Şerh) konulmuştur.

• Anayasa Mahkemesi Kararı: AYM, idarenin mahkeme kararı olmadan pasaport iptal etmesini "Seyahat Hürriyetine Aykırı" bulmuştur.

• Çözüm: Önce Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü'ne "Tahdidin Kaldırılması" için başvurulur. Ret gelirse (veya 30 gün cevap gelmezse) İdare Mahkemesi'nde iptal davası açılır. Mahkeme kararı yoksa tahdit %100 kalkar.

D. Dava Açma Süresi ve Yürütmenin Durdurulması

• Süre: Eleme kararının veya pasaport ret kararının tebliğinden itibaren 60 Gündür.

• Yürütmenin Durdurulması (YD): Çok kritiktir. Özellikle Polis/Asker okulu öğrencileri için "Eğitimden geri kalmamak" adına YD talep edilmelidir. Mahkeme "İşlem açıkça hukuka aykırı" derse aday okula geçici olarak döner.

Danıştay ve AYM Emsal Kararları (Akademik Referanslı)

Aygül Hukuk Bürosu arşivinden, davanın kaderini değiştirecek içtihatlar:

1. İstihbarat Notunun Hukuki Niteliği "Güvenlik soruşturmasına esas alınan istihbari nitelikteki bilgilerin; somut bilgi ve belgelere dayanması, hukuken geçerli delillerle ispatlanması gerekir. Soyut istihbari duyumlar, kişinin çalışma hürriyetini ve kamu hizmetine girme hakkını engelleyemez." Danıştay 12. Daire, Esas: 2020/4500, Karar: 2021/1200

2. Kardeşin Suçu Adayı Bağlamaz (Suçun Şahsiliği) "Davacı hakkında olumsuz bir tespit bulunmadığı, ancak kardeşinin terör örgütü ile irtibatlı olduğu gerekçesiyle güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığı görülmektedir. Suç ve cezaların şahsiliği ilkesi gereği, üçüncü kişilerin eylemleri nedeniyle davacının cezalandırılması hukuka aykırıdır." Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Emsal Karar

3. Pasaport Tahdidi İçin Mahkeme Kararı Şartı "Pasaport Kanunu'nda yapılan değişiklikle, idarenin takdir yetkisi daraltılmıştır. Hakkında kesinleşmiş bir mahkumiyet veya yurt dışına çıkış yasağı (adli kontrol) kararı bulunmayan kişinin pasaport talebinin reddedilmesi, Anayasa'nın 23. maddesine aykırıdır." Anayasa Mahkemesi (Pilot Karar)

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Otelde kalma veya yurt dışı giriş-çıkış kayıtları sorun olur mu? Tek başına sorun olmaz. Ancak kaldığınız otel "Terör örgütünün kampı/toplantı yeri" olarak bilinen bir yerse veya yurt dışında şüpheli bölgelere gidilmişse, idare bunu "iltisak" sayabilir. Bunu davada açıklamak gerekir.

2. Zamanında Bank Asya'ya para yatırmış olmak engel mi? Danıştay kriterlerine göre; "Sırf talimatla para yatırmak" ile "Rutin bankacılık işlemi" ayrılır. Okul taksidi, kira ödemesi gibi rutin işlemler engel değildir. Örgüt liderinin talimatıyla hesap açma/para yatırma ise engeldir.

3. Davayı kazanırsam geriye dönük maaşlarımı alır mıyım? Evet. Eğer atanmanız engellendiyse ve mahkeme kararıyla atanırsanız; göreve başlamadığınız süredeki tüm maaş ve özlük haklarınızı (faiziyle birlikte) "Tam Yargı Davası" açarak veya aynı davada talep ederek alabilirsiniz.

4. Dava nerede açılır? İşlemi yapan idarenin bulunduğu yer mahkemesinde açılır. Örneğin Emniyet Genel Müdürlüğü (Ankara) veya İstanbul Valiliği işlemi ise İstanbul İdare Mahkemesi yetkilidir.

ÖRNEK DİLEKÇE: Güvenlik Soruşturması İptal Davası

Bu dilekçe, Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) sınavını kazanıp, güvenlik soruşturması nedeniyle elenen bir aday için kurgulanmıştır.

ANKARA ( ) NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİDİR (ACİLDİR)

DAVACI: Ad Soyad - TC Kimlik No ADRES: ... Gaziosmanpaşa/İSTANBUL VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL

DAVALI: Emniyet Genel Müdürlüğü (veya İçişleri Bakanlığı)

KONU: Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle "POMEM öğrenciliğinden ilişiğin kesilmesine" dair .../.../2025 tarihli işlemin; öncelikle YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASI ve İPTALİ talebidir.

TEBLİĞ TARİHİ: .../.../2025

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkil, ... Dönem POMEM sınavlarını başarıyla kazanmış, sağlık ve spor aşamalarını geçmiş ve intibak eğitimine başlamıştır.

2- Ancak davalı idare, müvekkilin güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu gerekçesiyle ilişiğini kesmiştir. Müvekkile gerekçe tebliğ edilmemiştir (İşlem gerekçesizdir).

3- Müvekkilin adli sicil ve arşiv kaydı TEMİZDİR. Hakkında açılmış herhangi bir dava veya soruşturma yoktur.

4- Haricen edindiğimiz bilgiye göre; müvekkilin dayısının geçmişte bir soruşturma geçirdiği, bu nedenle müvekkilin elendiği düşünülmektedir. Bu durum;

• Suçun Şahsiliği İlkesine (Anayasa m.38),

• Masumiyet Karinesine (AİHS m.6),

• 7315 Sayılı Kanun'a açıkça aykırıdır.

5- İdarenin dayandığı bilgi, somut delilden yoksun, teyide muhtaç "istihbari not" niteliğindedir. Danıştay içtihatları gereği bu notla işlem yapılamaz.

6- Müvekkil eğitiminden geri kalmakta, telafisi güç zararlar doğmaktadır.

HUKUKİ NEDENLER: 7315 Sayılı Kanun, 2577 Sayılı İYUK, Anayasa. DELİLLER: Sınav sonuç belgeleri, Adli Sicil Kaydı, Emsal Danıştay Kararları.

SONUÇ: Hukuka aykırı işlemin öncelikle YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA, yargılama sonunda İPTALİNE, yoksun kalınan parasal hakların (öğrencilik haklarının) iadesine karar verilmesini vekaleten talep ederim.

Davacı Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça (Akademik)

• Kitap: Çağlayan, Ramazan (2022). İdari Yargılama Hukuku. Seçkin Yayıncılık.

• Makale: "Güvenlik Soruşturmasında İstihbari Bilginin Delil Değeri", Türkiye Barolar Birliği Dergisi.

• Mevzuat: 7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu.

• Yüksek Yargı: Anayasa Mahkemesi (2019/65 E.) ve Danıştay 12. Daire Kararları.