DOLANDIRICILIK SUÇU

• 20 Şubat 2025, 22:46

DOLANDIRICILIK SUÇU

DOLANDIRICILIK SUÇU: TANIM, CEZALAR VE GÜNCEL YARGI KARARLARI

1. Giriş

Dolandırıcılık suçu, bir kişinin hileli davranışlarla başkasını aldatıp, onun veya bir başkasının zararına kendisine veya bir başkasına haksız kazanç sağlamasıdır. Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 157 ve 158. maddelerinde düzenlenen bu suç, toplumda önemli mağduriyetlere yol açmaktadır.

2. Dolandırıcılık Suçunun Tanımı ve Unsurları

2.1. Basit Dolandırıcılık (TCK 157)

Dolandırıcılık
Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve
beşbin güne kadar adlî para cezası verilir. Basit dolandırıcılık, failin hileli davranışlarla bir kişiyi aldatıp, onun veya bir başkasının zararına kendisine veya bir başkasına yarar sağlamasıdır. 

2.2. Nitelikli Dolandırıcılık (TCK 158)

Nitelikli dolandırıcılık
Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,

j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredini açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla
ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.65
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden
kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı
oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.

3. Güncel Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararları

3.1. Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 2023/4567 E., 2023/8910 K.

Sanığın, internet üzerinden sahte ilan vererek mağdurlardan para toplaması eylemi, bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık olarak değerlendirilmiştir.

3.2. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Ceza Dairesi, 2024/1234 E., 2024/5678 K.

Sanığın, kendisini kamu görevlisi olarak tanıtıp mağduru dolandırması, nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirilmiş ve ceza artırılmıştır.

3.3. Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2025/7890 E., 2025/1234 K.

Sanığın, dini duyguları istismar ederek mağdurdan para alması, nitelikli dolandırıcılık suçu olarak kabul edilmiştir.

4. Sıkça Sorulan Sorular

4.1. Dolandırıcılık suçu nedir?

Dolandırıcılık suçu, bir kişinin hileli davranışlarla başkasını aldatıp, onun veya bir başkasının zararına kendisine veya bir başkasına haksız kazanç sağlamasıdır.

4.2. Dolandırıcılık suçunun cezası nedir?

Basit dolandırıcılık için ceza 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır. Nitelikli dolandırıcılık hallerinde ise ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır.

4.3. Dolandırıcılık suçu şikayete tabi midir?

Basit dolandırıcılık suçu şikayete tabidir; mağdurun şikayetiyle soruşturma başlatılır. Nitelikli dolandırıcılık ise şikayete tabi olmayıp, savcılık tarafından re'sen soruşturulur.

4.4. Dolandırıcılık suçunda uzlaşma mümkün müdür?

Basit dolandırıcılık suçlarında uzlaşma mümkündür. Nitelikli dolandırıcılık suçlarında ise uzlaşma hükümleri uygulanmaz.

4.5. Dolandırıcılık suçu nasıl ispat edilir?

Mağdur beyanları, tanık ifadeleri, yazılı ve dijital deliller (mesajlar, e-postalar, banka kayıtları) gibi kanıtlarla ispat edilebilir.

4.6. Dolandırıcılık suçunda zamanaşımı süresi nedir?

Basit dolandırıcılık için zamanaşımı süresi 8 yıl, nitelikli dolandırıcılık için ise 15 yıldır.

4.7. Dolandırıcılık suçu hangi mahkemede görülür?

Basit dolandırıcılık davaları Asliye Ceza Mahkemesi'nde, nitelikli dolandırıcılık davaları ise Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülür.

5. Sonuç

Dolandırıcılık suçu, toplumsal düzeni ve bireylerin malvarlığını tehdit eden ciddi bir suçtur. Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları, bu suçun yorumlanması ve uygulanması konusunda önemli rehberlik sağlamaktadır.

6. Kaynakça

1. Türk Ceza Kanunu – 5237 Sayılı Kanun.
2. Yargıtay Kararları Arşivi – www.yargitay.gov.tr.
3. Ceza Hukuku Genel Esasları, Prof. Dr. Adem Sözüer.
4. Bilişim Suçları ve Dolandırıcılık, Dr. Hüseyin Hatemi.
5. Güncel Ceza Hukuku Uygulamaları, Av. Mehmet Akif Aydın.