Alkollü Araç Kullanma Cezası ve Ehliyetin Geri Alınması

• 15 Aralık 2025, 16:25

Alkollü Araç Kullanma Cezası ve Ehliyetin Geri Alınması

Giriş: İdari Ceza mı, Adli Suç mu?

Alkol oranına göre uygulanan yaptırımın türü değişir. Bu ayrımı bilmek hayati önem taşır.

1. İdari Yaptırım (Ehliyet + Para): Promil sınırı aşıldığında polis ehliyeti alır ve para cezası keser.

2. Adli Yaptırım (Hapis + Sabıka): Promil çok yüksekse (1.00 üzeri), savcılık dava açar ve sicilinize işlenir.

A. Promil Sınırları ve Kademeli Yaptırımlar

Yasal sınır hususi (özel) araçlar için 0.50 promil, ticari araçlar (taksi, otobüs, kamyon vb.) için 0.20 promildir.

1. Birinci Defa Yakalanma:

• Ehliyete 6 Ay el konulur.

• Yüksek idari para cezası kesilir.

• Sürücü kursuna gitmeye gerek yoktur, süre bitince ehliyet alınır.

2. İkinci Defa Yakalanma (Son 5 Yıl İçinde):

• Ehliyete 2 Yıl el konulur.

• Para cezası artar.

• SÜDGE (Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimi) zorunludur. Bu eğitimi tamamlamayan ehliyetini geri alamaz.

3. Üçüncü Defa Yakalanma (Son 5 Yıl İçinde):

• Ehliyete 5 Yıl el konulur.

• Para cezası daha da artar.

• Psikoteknik ve Psikiyatri muayenesi zorunludur. "Sürücü olabilir" raporu alamazsa ehliyet verilmez.

B. TCK 179/3: Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu

Eğer ölçüm 1.00 promil ve üzerindeyse, işlem sadece trafik cezasıyla kalmaz. Polis sizi karakola götürür, savcıya sevk eder.

• Ceza: 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.

• Önemi: Bu bir "Somut Tehlike" suçu değildir. Kaza yapmasanız bile, 1.00 promil üzeri alkollü direksiyona geçmek suç sayılır.

• Savunma: Yargıtay'a göre, kişi 1.00 promil üzerinde olsa bile "emniyetli sürüş yeteneğini kaybetmediğini" (örneğin düzgün araç kullandığını, polisle düzgün konuştuğunu) ispatlarsa beraat edebilir. (Bu çok teknik bir savunmadır).

C. Alkolmetreye İtiraz ve Kan Testi Hakkı

Polisin elindeki cihaz (üflemeli) kesin delil değildir.

1. İtiraz Hakkı: Eğer cihaza inanmıyorsanız, "Kan tahlili istiyorum" deme hakkınız vardır (Jandarma/Polis bölgelerinde prosedür değişebilir, ancak en yakın sağlık kuruluşuna sevk talep edilmelidir).

2. Zaman Farkı: Üfleme anı ile kan alma anı arasında geçen her saat için vücuttan ortalama 0.15 promil alkol atıldığı kabul edilir (Adli Tıp Kriteri). Geriye dönük hesaplama yapılır.

3. Cihaz Kalibrasyonu: Her cihazın periyodik kalibrasyon (ayar) raporu olmalıdır. Raporu olmayan veya süresi geçen cihazla yapılan ölçümler mahkemece iptal edilir.

D. Ehliyeti Geri Almak İçin Hukuki Yol

Polisin ehliyetinize el koyma işlemi bir "İdari Yaptırım"dır.

• Görevli Mahkeme: İşlemin yapıldığı yerdeki Sulh Ceza Hakimliği.

• Süre: Cezanın tebliğinden (yüzünüze okunduğu andan) itibaren 15 Gün.

• Dava Konusu: Hem para cezasının hem de ehliyete el koyma işleminin iptali.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu Emsal Kararları

Aygül Hukuk Bürosu arşivinden, promil hesabına dair teknik içtihatlar:

1. 1.00 Promil Sınırı ve Bireysel Farklılıklar "Kişinin 1.00 promil üzerinde alkollü olması, tek başına TCK 179. maddeden mahkumiyet için yeterli değildir. Mahkeme, sanığın davranışlarını, tutanaklardaki gözlemleri (konuşması düzgün, yürüyüşü dengeli vb.) ve sürüş yeteneğini kaybedip kaybetmediğini somut olarak araştırmalıdır." Yargıtay 12. Ceza Dairesi, Esas: 2019/3600, Karar: 2020/1250

2. Ölçüm Cihazı ile Kan Testi Arasındaki Fark "Sanığın üflemeli cihazda 1.20 promil, 1 saat sonra hastanede yapılan kan testinde 0.40 promil çıktığı olayda; bilimsel olarak alkolün bu kadar hızlı düşmesi mümkün olmadığından, cihazın hatalı olduğu kabul edilmeli ve şüpheden sanık yararlanır ilkesi gereği lehe olan kan raporu esas alınmalıdır." Yargıtay Ceza Genel Kurulu

3. Park Halindeki Araçta Alkol "Sanığın aracı park halinde iken, motoru çalışmıyor vaziyette ve sürüş eylemi yokken alkollü olarak araç içinde oturması, 'Alkollü Araç Kullanma' suçunu oluşturmaz. Hareket unsuru gerçekleşmemiştir."

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Alkolmetreye üflemezsem ne olur? Üflemeyi reddetmek ayrı bir kabahattir (KTK m.48/9). Ehliyetinize otomatik olarak 2 Yıl el konulur ve yüksek para cezası kesilir. Yani üflememek, alkollü çıkmaktan daha ağır bir yaptırıma sebep olabilir.

2. Ehliyetim alındı, "Ben kullanmıyordum" diyebilir miyim? Mobese kayıtları ve polis tutanakları esastır. Ancak şoför koltuğunda başkası varken, ruhsat sahibi olarak yan koltukta alkollüyseniz ehliyetiniz alınamaz. Bu durumda tutanak hatalıysa Sulh Ceza'da iptal ettirilir.

3. SÜDGE eğitimi nerede verilir? İstanbul'da İl Sağlık Müdürlüğü tarafından belirlenen merkezlerde verilir. Gaziosmanpaşa bölgesindeki sürücüler genellikle en yakın eğitim merkezine yönlendirilir. Randevu sistemiyle çalışır ve kontenjanlar çabuk dolar, ceza biter bitmez başvuru yapılmalıdır.

4. Ehliyetim 6 ay alındı, işim şoförlük. Ne yapacağım? Maalesef kanunda "İşi şoför olanlar için istisna" yoktur. Ancak Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurup "Yürütmenin Durdurulması" talep edilebilir. Çok nadir de olsa, ölçümde hata varsa ehliyet iade edilir.

5. 1.00 promil üstü çıktım, hapse girer miyim? Siciliniz temizse, genellikle hapis cezası paraya çevrilir veya HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) verilir. Ancak kaza yapıp birini yaraladıysanız (Taksirle Yaralama + Bilinçli Taksir), hapis cezası kaçınılmaz olabilir.

ÖRNEK DİLEKÇE: Alkollü Araç Kullanma Cezasına İtiraz

Bu dilekçe, ölçüm cihazına güvenmeyen veya usul hatası olduğunu düşünenler içindir.

GAZİOSMANPAŞA NÖBETÇİ SULH CEZA HAKİMLİĞİNE

İTİRAZ EDEN: Ad Soyad - TC Kimlik No ADRES: ... Gaziosmanpaşa/İSTANBUL VEKİLİ: Av. Süleyman AYGÜL

KARARINA İTİRAZ EDİLEN: Gaziosmanpaşa Trafik Denetleme Büro Amirliği

KONU: .../.../2025 tarih ve ... seri nolu Trafik İdari Para Cezası ve Sürücü Belgesi Geri Alma Tutanağının İPTALİ talebidir.

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkil hakkında, .../.../2025 tarihinde yapılan denetimde 0.55 promil alkollü olduğu iddiasıyla ehliyetine 6 ay el konulmuş ve para cezası kesilmiştir.

2- Ölçüm işlemi HUKUKA VE BİLİME AYKIRIDIR:

• Marjinal Hata Payı: Müvekkil yasal sınırın (0.50) çok az üzerinde (0.55) çıkmıştır. Alkolmetre cihazlarının uluslararası standartlara göre +/-%10 hata payı vardır. Bu pay düşüldüğünde müvekkil yasal sınırın altında kalmaktadır.

• Kullanılan İlaç/Gıda: Müvekkil olaydan hemen önce alkol bazlı gargara kullanmıştır (veya benzeri durum). Bu durum "Ağız Alkolü" yanılgısına sebep olmuştur.

• Kan Testi Talebi: Müvekkil olay yerinde itiraz edip kan testi istemesine rağmen kollukça hastaneye sevk edilmemiştir. Savunma hakkı kısıtlanmıştır.

3- Müvekkilin sürüş güvenliğini tehlikeye attığına dair tutanakta hiçbir emare (zikzak çizme, kaza vb.) yoktur.

HUKUKİ NEDENLER: 2918 Sayılı KTK, Kabahatler Kanunu. DELİLLER: Ceza Tutanağı, Cihaz Kalibrasyon Raporu (Celbi talep olunur), Tanıklar.

SONUÇ: Haksız ve hukuki dayanaktan yoksun idari para cezasının ve sürücü belgesine el koyma işleminin İPTALİNE, el konulan ehliyetin müvekkile iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten talep ederim.

İtiraz Eden Vekili Av. Süleyman AYGÜL (e-imzalıdır)

4. Kaynakça (Akademik ve Otoriter)

• Kitap: Yenisey, Feridun. Trafik Hukuku ve Suçları.

• Makale: "Bilinçli Taksir ve Olası Kast Ayrımında Alkolün Etkisi", Adalet Dergisi.

• Mevzuat: 2918 Sayılı KTK (m.48), 5237 Sayılı TCK (m.179/3).

• İçtihat: Yargıtay 12. Ceza Dairesi Kararları.